سالىنىپ جاتقان ٴتۇيىندى نىسانداردىڭ قارقىنى ۇزدىكسىز جەدەلدەتىلدى

ىلە وبلىسى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن، جاڭا باسىمدىعىن بەلسەنە قالىپتاستىردى

سۋرەتتە: اۆتوموبيلدەر قورعاس قۇرلىق پورتى حالىقارالىق زات اينالىمى شەكتى سەرىكتەستىگىنە كىرۋدە.  لي يۇڭ فوتوسى 

تىلشىلەرىمىز لي يافىڭ، يۇڭ شۇيفىڭ، ەرىكتى تىلشىلەر يۇڭ حاي، لي يۇڭ حابارلايدى. 10 ـ ايدىڭ 11 ـ كۇنى تىلشىلەرىمىز ىلە وبلىسىنداعى كوپتەگەن ٴتۇيىندى نىساندارعا بارىپ مىنانى ۇعىستى: 10 ـ اي كىرىسىمەن ٴارقايسى نىسانداردا قۇرىلىس جۇرگىزۋدىڭ ”ۇتىمدى مەزگىلى“ مىقتى يگەرىلىپ، نىسان قۇرىلىسىنا ۇزدىكسىز كۇش سالىنىپ، جوعارى ساپالى نىساندارعا قارجى قوسۋ قۇرىلىسى ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋى جەبەلىپ، ىلە وبلىسىنىڭ دامۋىنا جاڭا قوزعاۋشى قۋات ازىرلەنىپتى.

ىلە وبلىستىق دەنە تاربيە ورتالىعىنىڭ قۇرىلىس نىسانى قۇلجا قالاسىنىڭ يشۇي كوشەسىنە ورنالاسقان، جالپى جەر اۋدانى 34 مىڭ 595 شارشى مەتر، جالپى قۇرىلىس كولەمى 88 مىڭ شارشى مەتر، جالپى قوسىلعان قارجى 940 ميلليون يۋان. اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتۇيىندى نىساندارىنىڭ ٴبىرى رەتىندە، قازىر نىسان تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلۋدە.

يتاي ىلە كەن شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جىلىنا 4 ميلليون 500 مىڭ توننا كومىر ٴوندىرۋ نىسانى − كومىر قازۋ، سۇرىپتاۋ، ساتۋدى نەگىزگى تيجارات ەتەتىن نىسان، بۇل نىساندا 2023 ـ جىلى 3 - ايدا جۇمىس باستالعان، 2025 ـ جىلى وندىرىسكە قوسىلادى. قازىر نىسان رايونىنىڭ جول قۇرىلىسى، كەڭسە قۇرىلىستارى سياقتىلار تارتىپپەن ىلگەرىلەتىلۋدە، تۇتاس نىساننىڭ %70 ى ورىندالىپ بولعان.

يتاي ىلە كەن كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ مانەرلەنبەگەن كومىر ساقتاۋ، تاسۋ، مانەرلەۋ رايونىنىڭ جۇمىس ورنىندا نەشە ونداعان ماشينا قاۋىرت جۇمىس جۇرگىزۋدە. بۇل مانەرلەۋ رايونى يتاي كومىر كەنىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس ٴبولىمى بولىپ، كومىر كەنىنىڭ جاپپاي ىسكە قوسىلۋىنا تاماشا نەگىز قالايدى.

يتاي ىلە كەن كاسىبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ حاۋىپسىزدىك ىستەرىنە جاۋاپتى ورىنباسار كەن باستىعى بيان حايلياڭ بىلاي دەدى: ”بۇل نىسانعا جالپى 3 ميلليارد 480 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان، اتاپ ايتقاندا، ىلەنىڭ مول كومىر بايلىعىن كوزدەپ، جەر استىندا كومىلىپ جاتقان قارا بايلىقتى ’ناعىز التىنعا‘ اينالدىرىپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ بولىپ تابىلادى. سەرىكتەستىگىمىز كومىر كەنىنىڭ ٴوندىرىس قۋاتىن كەڭەيتۋ قىزمەتىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، 10 ميلليون توننالىق حاۋىپسىز، ٴونىمدى، جاسىل، زەردەلىلەنگەن اشىق كومىر كەنىن قۇرىپ، شينجياڭنىڭ جاڭاشا ونەركاسىپتەندىرۋ، جوعارى ساپالى قۇرىلىس جۇرگىزۋ سىندى ’9 ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى‘ قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتۋگە كۇش قوسۋعا قۇلشىنادى“.

نىسان قاراستىرۋدىڭ ٴوزى بولاشاقتى كوزدەۋ. بيىل جىل باسىنان بەرى ىلە وبلىسى اناعۇرلىم زور تەبىنمەن، اناعۇرلىم ناقتى شارالارمەن نىسانداردى يگەرىپ، نىسانداردى جوسپارلاپ، ٴتۇيىندى نىسانداردى ەكونوميكانىڭ ارتۋ تۇيىندەرىنە اينالدىرىپ، نىسان قۇرىلىسىندا تىڭ ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا باياندى قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى. ساناققا قاراعاندا، بيىل ىلە وبلىسىنىڭ 41 نىسانى اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴتۇيىندى نىسان قامباسىنا ەنگىزىلىپ، جالپى 76 ميلليارد 318 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان، جىلدىق جوسپار بويىنشا 11 ميلليارد 470 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان. مۇنىڭ ىشىندە قۇرىلىسى جالعاساتىن 24 نىسان، جاڭادان باستالاتىن 8 نىسان، زاپاس 9 نىسان بار. قازىرگە دەيىن 41 نىساندا جۇمىس باستالىپ، قايتا قالپىنا كەلتىرىلگەن 32 نىسانعا 6 ميلليارد 474 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان. 9 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن ىلە وبلىسىنا توتە قاراستى ورىندارداعى سالىنۋ ۇستىندەگى قارجى قوسۋ كولەمى 5 ميلليون يۋاننان جوعارى 1004 نىساننىڭ جالپى ورىندالعان زاتتىق جۇمىس مولشەرى 64 ميلليارد 570 ميلليون يۋانعا جەتتى.

قارجى قوسۋ مولشەرى زور، جەتەكتەۋ رولى كۇشتى، تىرەكتىك رولى كورنەكتى ٴبىر توپ جاقسى نىساندار، ٴىرى نىساندار ىركەس ـ تىركەس تياناقتانىپ اتقارىلىپ، نىسانعا  قارجى قوسۋدىڭ ورنىقتى ارتۋىنداعى ”ورنىقتىرعىشتىق“ رولى تولىق ساۋلەلەندىرىلدى. 

قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى ”ٴبىر رايون، ٴۇش باقشا“ كەڭىستىك ورنالاستىرۋىن قالىپتاستىرعان، بۇل قورعاس وتكەل باقشا رايونىن (بيڭتۋان بولىمشە رايونىن قامتيدى)، قۇلجا باقشا رايونىن، چيڭشۇيحى سايكەستى كاسىپ باقشا رايونىن قامتيدى. سىرتقى ساۋدانىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىنىڭ ونان ارى تاسقىنداۋىنا بايلانىستى 1 - ايدان  8 - ايعا دەيىن ىلە وبلىسىنىڭ يمپورت - ەكسپورت سىرتقى ساۋدا سوماسى 75 ميلليارد 76 ميلليون يۋان بولىپ، وتكەن جىلعى سايكەس مەزگىلىندەگىدەن %50.2 ارتىپ، شينجياڭ بويىنشا 1 - ورىندى يەلەدى. مۇنىڭ ىشىندە، قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى 1 - ايدان  8 - ايعا دەيىن سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت سوماسىن 62 ميلليارد 55 ميلليون يۋانعا جەتكىزىپ، وتكەن جىلعى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %43.8 اسىرعان.

قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنا ورنالاسقان قورعاس قۇرلىق پورتى حالىقارالىق زات اينالىمى باقشاسى سىرتقى ساۋدانىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىنىڭ ونان ارى جاندانۋىنا بايلانىستى كاسىپورىن زات اينالىمىنىڭ قاۋىرت مەزگىلىن قارسى الدى.

قورعاس قۇرلىق پورتى حالىقارالىق زات اينالىمى شەكتى سەرىكتەستىگى باس ديرەكتورىنىڭ كومەكشىسى ساۋ يۋان بىلاي دەپ تانىستىردى: تاياۋ جىلداردان بەرى كاسىپورىن قورعاستىڭ ەرەكشە وڭىرلىك ورنىن، ساياساتىن جانە ەسىك اشۋ باسىمدىعىن مىقتاپ يگەرىپ، تاس جول شەكارا وتكەلى، تەمىر جول شەكارا وتكەلى، كەشەندى قورعامالى باجى رايونى، شەكاراداعى تۇرعىندارىنىڭ ٴوزارا بازارشىلاۋ ساۋدا رايونى جانە جۇڭگو - قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعى سياقتى 10 اشىق تۇعىرعا سۇيەنىپ، نازاردى جالپىلىق زات اينالىمى نەگىزگى كاسىبىنە شوعىرلاندىرىپ، كاسىپ تىزبەگىنىڭ قىزمەت وتەۋ يقۋاتىن كەمەلدەندىردى. قامداۋ تىزبەگىندەگى كاسىپورىندار مەن زات قاينارىنىڭ شوعىرلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەل ٴىشى - سىرتىنا باعىتتالعان سىرتقى ساۋدا زات اينالىمىنا قىزمەت وتەۋدى بەلسەنە ورىستەتتى. ساناققا قاراعاندا، قازىرگە دەيىن 400 دەن استام جۇڭگو مەن شەتەلدىڭ زات اينالىمى كاسىپورىنى باقشا رايونىمەن سەلبەستىك قاتىناس ورناتقان. بيىل 1 - ايدان 9 - ايعا دەيىن باقشا رايونىنىڭ يمپورت ـ ەكسپورت جۇك اۆتوموبيلدەرى 20 مىڭ  - رەتكە، تاۋار اۆتوموبيلدەرى 10 مىڭ - رەتكە جەتىپ، ساۋدا سوماسى 400 ميلليون دوللاردان اسقان.

ىلە وبلىستىق جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى ساۋدا ىستەرىن زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى سۇن جاۋشيڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: بيىل جىل باسىنان بەرى قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىن باستاماشى، ”ەكى قورعاس، ەكى قۇلجا“ ٴبىر تۇلعالانعان قۇرىلىستى قوزعالتقىش ەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ ماڭىزدى تىرەكتىك قۇرىلىسىندا تىڭ ناتيجەگە قول جەتكىزۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتكەن. كەزەكتە العا قويىلعان «قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن قولداۋ جونىندەگى ٴبىرقانشا شارادا (سىناق رەتىندە اتقارىلادى)» قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ ٴتيىمدى ساياساتىنان تولىق، ويداعىداي پايدالانىپ، جەتەكشىلىك رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، پايدا تابۋدى كوزدەيتىن قىزمەت وتەۋ كاسىبىنە قاتىستى كاسىپورىندار، سىرتقا باعىتتالعان جاساۋ كاسىبى، يمپورت ەتىلەتىن كەن ونىمدەرى جانە ەگىن، مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن جىنتىكتەي مانەرلەۋ سياقتى ونەركاسىپ كاسىپورىندارى ”ٴبىر رايون، ٴۇش باقشاعا“ بارىپ شوعىرلى دامىدى.