قىزمەتكەرلەر شوفەرسىز كەن اۆتوموبيلىن الىستان مەڭگەرۋدە. ليۋ چۇنشيڭ فوتوسى
تىلشىلەرىمىز ليۋ چۇنشيڭ، اراي، ەرىكتى تىلشىلەر زەينولا نيجات، حۋاڭ شيانشيان حابارلايدى. قىس ماۋسىمىنداعى كومىر تۇتىنۋدىڭ قاۋىرت مەزگىلىنە بايلانىستى ىلەدەگى ٴىرى كومىر كاسىپورىندارى قايراتتى تاسقىنداتىپ، ٴوندىرىستى يگەرىپ، كومىرمەن قامداۋدى ورنىقتىرۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ويداعىداي ىستەپ، حاۋىپسىزدىكتى باسقارۋ، جۇمىس جۇرگىزۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ سياقتى جاقتاردا ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، كومىر ٴونىمىنىڭ ٴبىرشاما جوعارى ارتۋ قارقىنىن ساقتاپ، ساپالى كومىر ٴوندىرىسى قۋاتىن ورنىقتى ارتتىردى.
11 - ايدىڭ 6 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ٴتىلشى ىلە شينكۋاڭ كومىر كاسىبى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ (تومەندە قىسقارتىلىپ ”يشين كومىر كاسىبى“ دەلىنەدى) زەردەلىلەنگەن كەندى شوعىرلى مەڭگەرۋ ورتالىعىنداعى ۇلكەن ەلەكتروندىق ەكراننان كورىنىستەردىڭ، ساندى مالىمەتتەردىڭ كورىنىپ تۇرعاندىعىن بايقادى. قىزمەتكەرلەر كومپيۋتەر ارقىلى كومىر اعىنى، قازۋ، تاسۋ، جۋۋ، سۇرىپتاۋ، ەلەكتەن وتكىزۋ سياقتىلاردى جانە ەلەكترمەن قامداۋ، اۋا الماستىرۋ، سۋ ىعىستىرۋ سياقتى قوسىمشا ٴوندىرىس بۋىندارى قىزمەتىن الىستان باقىلايدى جانە مەڭگەرەدى.
بۇل سەرىكتەستىك زەردەلىلەندىرۋ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ، جاڭالاۋ ارقىلى كومىردى اشۋ، قازۋ، ماشينالاندىرۋ، تاسۋ، جەتكىزۋ سياقتى جۇيەلەردىڭ زەردەلىلەنگەن اينالىمىن جۇزەگە اسىردى.
”جاقىنعى جىلداردان بەرى ٴبىز زەردەلىلەنگەن، اۆتوماتتاندىرىلعان اشۋ تەحنيكاسىنا ۇسىنىلىمدى جانە ونى قولدانۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، زەردەلىلەنگەن شوعىرلى مەڭگەرۋ ورتالىعىن قۇرىپ، ٴوندىرىس ساندى مالىمەتىن دەر كەزىندە جيناۋدى، تالداۋ جاساۋدى جانە قولدانۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ٴوندىرىس تەحنولوگياسىن اناعۇرلىم ساپالىلاندىرىپ، ٴوندىرىس ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، حاۋىپسىزدىكتى باسقارۋدى كۇشەيتتىك“، - دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ ٴوندىرىس تەحنيكاسى ٴبولىمىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ۋاڭ بيڭشىڭ تانىستىرىپ. ول تاعى بىلاي دەدى: زەردەلىلەنگەن كومىر قازۋ جۇمىس كولەمى قۇرىلىسى ارقىلى الىس ارالىقتان باقىلاۋ - مەڭگەرۋ، ساندى مالىمەتتەرگە تالداۋ جاساۋ سياقتى تاسىلدەرمەن ۇشتاستىرىپ، كومىر ماشينالارىنىڭ اينالىم جىلدامدىعىن %50 جوعارىلاتىپ، كومىر قازۋ جۇمىسىنداعى كەزەكشى قىزمەتكەرلەردى بۇرىنعى 13 ادامنان قازىرگى 7 ادامعا ازايتىپ، ايلىق بىرلىك ٴونىمىن بۇرىنعى 450 مىڭ توننادان 550 مىڭ تونناعا جوعارىلاتىپ، ٴوندىرىستى ورنىقتىرىپ، ونىمدىلىكتى ارتتىرۋدى جۇزەگە اسىردىق.
بيىل 9 - ايدا ىلە شينمەي كومىر كاسىبى اۆتونوميالى رايوننىڭ I تۇردەگى ورتا دارەجەلى زەردەلىلەنگەن كومىر كەنىن تەكسەرىپ وتكىزىپ الۋىنان ٴوتتى، بۇل وسى سەرىكتەستىكتىڭ زەردەلىلەنۋ قۇرىلىسىنىڭ جاڭا دامۋ كەزەڭىنە وتكەندىگىن بىلدىرەدى. 10 - ايدىڭ 17 - كۇنى ىلە شينمەي كومىر كاسىبى اۆتونوميالى رايوندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنىڭ 9 ميلليون توننا كەن اشۋ جونىندەگى رۇقسات كۋالىگىن الدى، بۇل وسى سەرىكتىكتىڭ زاڭدى ٴوندىرىس قۋاتى شارت - جاعدايىن رەسمي ازىرلەگەندىگىن ايگىلەدى.
ىلە شينمەي كومىر كاسىبى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار باس ديرەكتور يۋان يوۋجياڭ بىلاي دەدى: ”سەرىكتەستىگىمىزبەن شينتيان كومىر حيميا ونەركاسىبى كومىردەن گاز ٴوندىرۋدى ٴبىر تۇلعالاندىرۋ نىسانى بويىنشا جۇمىس ىستەيدى، وندىرىلگەن كومىرىمىز تابيعي گازعا اينالدىرىلىپ، باتىستىڭ گازىن شىعىسقا جەتكىزۋ قۇبىرى ارقىلى شينجياڭنىڭ سىرتىنداعى قالالارعا جەتكىزىلەدى. سونىمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ورىنداعى حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى كاسىپورىنداردى كومىرمەن قامدايمىز. قازىر كەن قۇدىعىنىڭ ٴونىم مولشەرى ورنىقتى ارتۋدا. 10 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن 6 ميلليون 650 مىڭ توننا كومىر، تۇتاس جىلدا 8 ميلليون 300 مىڭ توننا كومىر ٴوندىرىلىپ، ٴبىر تۇلعالانعان نىسانداردىڭ ورنىقتى اينالىمىنا ٴونىمدى كەپىلدىك ەتىلەتىندىگى مەجەلەنىپ وتىر. سەرىكتەستىگىمىز 10 - ايدا تاعى 9 ميلليون توننا كومىر قازۋ جونىندە رۇقسات كۋالىگىن الىپ، ٴوندىرىس قۋاتىن اناعۇرلىم ارتتىرۋعا، ٴونىمدى ويداعىداي ورنىقتىرۋعا ٴتيىمدى شارت - جاعداي ازىرلەدى“.
جاقىنعى جىلداردان بەرى ىلە وبلىسى كومىر ٴونىمى مولشەرىنىڭ ارتۋ قارقىنىن ارتتىرۋدى يگەرۋمەن بىرگە، كومىر كەندەردى زەردەلىلەندىرۋ قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، كومىر حيميا ونەركاسىبى كاسىپ سالاسىنىڭ تىزبەكتى ۇزارتۋىن، تولىقتاۋىن ىلگەرىلەتىپ، جەلىدەن سىرت ونىمدەردى مولايتىپ، جاسىل دامۋدى ورنىقتى يگەرىپ، ەنەرگيانى ۇنەمدەپ، ىعىستىرۋدى ازايتىپ، شىعىندى تومەندەتىپ، جان - جاقتى پايدالانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتتى. ٴىرى كومىر كاسىپورىندارى زات تورابى، ٴىرى ساندى مالىمەت، جاساندى زەردە، 5G سياقتى ينفورماتسيا تەحنيكاسىنان پايدالانىپ، كەن قۇرىلىسىندا ادام كۇشىن ازايتۋ، جاسىلداندىرۋ، سيفرلاندىرۋ، زەردەلىلەندىرۋ باعىتىنا قاراي دامۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتتى.
11 - ايدىڭ 6 - كۇنى ٴتىلشى ىلە چيڭحۋا ەنەرگيا اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ اشىق كومىر كەنىنەن شوفەرسىز كەن اۆتوموبيلدەرىنىڭ كەن رايونىندا دالمە ـ ٴدال جۇمىس ىستەپ جاتقاندىعىن، ال ”جۇرگىزۋگە“ جاۋاپتى ادامداردىڭ جۇمىس باسىنان ٴبىر كيلومەتر شالعايداعى شوفەرسىز مەڭگەرۋ ورتالىعىندا وتىرىپ، نەشە ونداعان شوفەرسىز كەن اۆتوموبيلىنىڭ ٴونىمدى جۇمىس اينالىمىن باقىلاپ - مەڭگەرىپ جاتقانىن بايقادى.
جانە بىر جاقتان، بۇل سەرىكتىكتىڭ زەردەلى ۋنيۆەرسال باسقارۋ تۇعىرى كەن قازۋ، تاسۋ، ەلەكتىرمەن قامداۋ، جابدىق، باسقارۋ، حاۋىپسىزدىك، ورتا، قىزمەتشى سىندى 3 - جاق جۇيەسىنىڭ ساندى مالىمەتتەرىن ۋاق - ۋاق كۇزەتىپ، تولىق پەريودتتى باسقارۋدى ىسكە اسىرادى؛ تۇعىر تاعى AI دى پارىقتاۋ الگوريتمىن توعىستىرىپ، كەسكىندى باقىلاۋ ـ مەڭگەرۋدەن پايدالانىپ، حاۋىپسىزدىك ماسەلەسىن دەر كەزىندە بايقاپ، حاۋىپسىزدىك شىرعالاڭىنىڭ تۋىلۋ جيىلىگى مەن باسقارۋدىڭ وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ٴوندىرىس بارىسىن جان ـ جاقتى باسقارۋدى جۇزەگە اسىرىپ، كاسىپورىنداردىڭ باسقارۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتادى.
بۇرىن، ٴوندىرىس قۋاتىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ ٴۇشىن، كومىر كەن قىرۋار شوفەردىڭ كەزەكتەسىپ، ۇستەمەلەپ جۇمىس ىستەۋىن قاجەت ەتەتىن. مىسالى، قازىر الىس ارالىقتى زەردەلى مەڭگەرۋ جۇيەسى مەن باقىلاۋ ـ مەڭگەرۋ جۇيەسىن سايكەسىتىرىپ، قىزمەتكەرلەردىڭ سانىن ازايتىپ، ەڭبەك كۇشەمەلىلىگىن جەڭىلدەتۋمەن بىرگە، كومىر قازۋ ونىمدىلىگى مەن حاۋىپسىزدىك كوەففيتسەنتىن جوعارىلاتىپ، كومىر ٴوندىرىسى رايونىنىڭ جاسىل، زەردەلى تيپكە بۇرىلىس جاساۋى مەن باياندى دامۋىن ٴونىمدى ىلگەرىلەتتى.
وسى سەرىكتەستىكتىڭ چيڭحۋا اشىق كومىر كەنىنىڭ ماشينا ـ ەلەكتر ٴبولىمىنىڭ باستىعى سۇڭ شىڭلۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: ”زەردەلىلەندىرۋ قۇرىلىسىنان پايدالانىلعاندىقتان، كومىر كەن حاۋىپسىزدىگى، ٴوندىرىس سياقتى كوپتەگەن جاقتاردا جوعارىلاۋ كورىلدى. قازىرگە دەيىن كومىر كەندەرىندە تۇتاس جىلداعى كومىر قازۋ مىندەتىنىڭ %85 ى ورىندالىپ، جالپى تۇلعالىق ٴوندىرىس ورنىقتى، ٴتارتىپتى بولدى. الداعى 2 ايدا ٴبىز ٴوندىرىس حاۋىپسىزدىگىن ۇزدىكسىز ويداعىداي يگەرىپ، تۇتاس جىلدىق ٴوندىرىس مىندەتىنىڭ ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتەمىز“.
ىلە كومىر الابى − شينجياڭداعى ٴتورت ۇلكەن كومىر الابىنىڭ ٴبىرى، كومىر قورى بۇكىل شينجياڭ بويىنشا ەكىنشى ورىندا تۇرادى، كومىر ٴتۇرى جالىندى كومىردى، تۇتقىر كومىردى نەگىز ەتەدى، جەر بەتىنە جاقىن، كومىر قاباتى قالىڭ، اشۋعا وڭاي، ساپاسى جاقسى بولىپ، ساپالى قوزعاۋشى كۇشكە، ونەركاسىپكە قولدانۋعا جانە حالىق تۇرمىسىنا ىستەتۋگە بولاتىن ەرەكشەلىككە يە. سوڭعى جىلداردان بەرى ىلە وبلىسى شينجياڭنىڭ كومىرمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتەتىن ٴىرى بازا قۇرىلىسى بولۋداي ورايىنا سۇيەنىپ، ەنەرگيانى اشۋ، پايدالانۋ جاعدايىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، كومىر باسىمدىعىنىڭ كومەسكى كۇشىن جەدەل ىسكە قوستى.
ىلە وبلىستىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى ەنەرگيا باسقارماسىنىڭ كومىر قىزمەتىنە جاۋاپتىسى چىڭ گولۇڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: قازىر قۇلجا كەن رايونى سولتۇستىك رايونىنىڭ جالپى تۇلعالىق جوباسىنا وزگەرىس ەنگىزۋ جانە ىلە شىعىس كەن رايونى، توعىزتاراۋ اۋدانى كەن رايونىنىڭ جالپى تۇلعالىق جوباسىن جاساۋدى ٴوتىنىش ەتۋ قىزمەتى جەدەل ىلگەرىلەتىلۋدە، يتاي جىلىنا 4 ميلليون 500 مىڭ توننا، چيڭحۋا 7 - ٴنومىرلى قۇدىعى جىلىنا 3 ميلليون توننا كومىر قازۋ سياقتى كومىر كەن نىساندارى جەدەل سالىنۋدا، بيىل ”14 - بەسجىلدىق“ جوسپارداعى كومىر كەن نىسانىن ورتا مەرزىمدىك رەتتەۋ قىزمەتى ورىندالىپ، جىلىنا 7 ميلليون توننا كومىر ٴوندىرىسى قۋاتى تىڭنان قوسىلدى، وبلىسقا توتە قاراستى ورىنداردىڭ كومىر ٴوندىرىسى قۋاتى كولەمى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، بايلىقتى كادەگە جاراتۋ، پايدالانۋ ساپاسى مەن ونىمدىلىگى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. ”ٴبىز حاۋىپسىز، جوعارى ٴونىمدى، جاسىل، زەردەلىلەنگەن ٴىرى كومىر كەن شوعىرىن قۇرۋدى نىسانا ەتىپ، كومىر كەن نىسانى قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، سالىنىپ جاتقان كومىر كەن نىساندارىنىڭ ۋاعىندا وندىرىسكە قوسىلۋىنا كەپىلدىك ەتەمىز. سونىمەن بىرگە ”15 ـ بەسجىلدىق“ كەزىندەگى كومىر كەن نىسانىن جوبالاۋ، ورنالاستىرۋ قىزمەتىن بەلسەنە جوسپارلاپ، ويداعىداي ىستەپ، ىلەنىڭ كومىر بايلىعى باسىمدىعىن ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋ باسىمدىعىنا اينالدىرۋدى جەدەلدەتەمىز“.