− اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ اۋىل - قىستاق قىزمەتى ٴماجىلىسى جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جينالىسىنا نازار
شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى ليۋ شياڭ
كوكتەمنىڭ كەلۋىمەن جەر الەم جىلىنا باستادى. 2 - ايدىڭ 6 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ اۋىل - قىستاق قىزمەتى ٴماجىلىسى جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جينالىسى اشىلىپ، جاڭا جىلدىڭ باسىندا شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنىڭ اتوي دابىلى قاعىلدى.
اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ − جاڭا داۋىردەگى اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى ەل قۇرۋدىڭ ماڭىزدى مىندەتى. وسى رەتكى جينالىس شينجياڭنىڭ كۇش - قايراتتى توپتاپ اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋىنىڭ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدى جەدەلدەتۋىنىڭ جورىققا شاقىرۋ دابىلىن قاعىپ، بۇكىل رايونىمىزداعى ٴار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىنىڭ اسقاق كۇرەسكەرلىك جىگەرىن قاۋلاتتى.
اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدا شينجياڭنىڭ باسىمدىلىعى زور، كومەسكى كۇشى جەتكىلىكتى
وسى رەتكى جينالىستىڭ ەكى كورنەكتى ەرەكشەلىگى بار −
دارەجەسى جوعارى بولدى، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگىنىڭ، مەملەكەتتىك اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مەكەمەسىنىڭ قاتىستى باسشىلارى قاتىناسىپ جەتەكشىلىك ەتتى؛
كولەمى كەڭ بولدى، رايوندى، ايماقتى، اۋداندى، شىنى، قالانى، تۋان - الاڭداردى قامتىدى ٴارى اكادەميكتەردىڭ جانە مامانداردىڭ ۋاكىلىن، شينجياڭنىڭ ٴىشى - سىرتىنداعى تانىمال كاسىپورىنشىلار ۋاكىلدەرىن جينالىسقا قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتتى.
ٴار سالا قايراتكەرلەرى ٴبىر اراعا باس قوسىپ، كوپتىڭ اقىل - پاراساتىن، كوپتىڭ كۇش - قۋاتىن شوعىرلاندىرا وتىرىپ، شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى دامىتۋ ۇلى جوسپارىن بىرگە اقىلداسىپ، ادامداردىڭ شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋعا دەگەن بەرىك سەنىمدەرىن ايگىلەدى.
شىلان، ٴجۇزىم، ورىك ەگىلگەن جەر اۋدانى مەن ٴونىم مولشەرى ۇزاق جىلدار بويى مەملەكەت بويىنشا ٴبىرىنشى ورىندى يەلەدى، قىزاناق، اشتى بۇرىش، ماقسارى، الاقات سياقتى ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ساپاسى جاقسى، باعاسى جوعارى بولدى، تۇرپان ٴجۇزىمىنىڭ، قۇمىل قاۋىنىنىڭ اتاعى شەتەلگە تانىلدى، كورلانىڭ المۇرتى، اقسۋدىڭ الماسى، قاشقاردىڭ بادامى سياقتى ايگىلى، ساپالى، ەرەكشە، جاڭا ونىمدەردىڭ حوش ٴيىسى بۇكىل ەلدە تارادى، سيىر، قوي ەتى، سيىر ٴسۇتى، تۇيە ٴسۇتى سياقتى تابيعي، جاسىل، ورگانيكالى مال شارۋاشىلىق ونىمدەرىن قالىڭ تۇتىنۋشىلار قىزۋ قارسى الدى... شينجياڭنىڭ ەرەكشە جاراتىلىستىق شارت - جاعدايى، تابيعي جاسىل ەكولوگيالىق ورتاسى، وزگەشە جاسىل القاپ اۋىل شارۋاشىلىق ٴوندىرىس ۇلگىسى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ٴونىم مولشەرى جوعارى بولۋ، ساپالى بولۋ سىندى ەرەكشە باسىمدىعىن قالىپتاستىردى، ەلىمىزدىڭ ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ٴوندىرىس بازاسى.
2022 - جىلعى قيىن - قىستاۋ كەزدە دە شينجياڭ مەجەدەگىدەن تىس كوپتەگەن فاكتورلاردىڭ ىقپالىن جەڭىپ، بۇكىل رايونىمىزدىڭ ەگىن، ورمان، مال، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جالپ−ى ٴونىم قۇنى 546 ميلليارد 900 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5.8 ارتتى، 1 - كاسىپتىڭ ارتقان قۇنى 250 ميلليارد 927 ميلليون يۋان بولىپ، %5.3 ارتتى، اۋىل - قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ورتاشا قولداعى تابىسى 16 مىڭ 550 يۋان بولىپ، %6.3 ارتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى نەگىزى ورنىقتىلىعىن ساقتاپ، بۇكىل رايونىمىز ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ دامۋىندا ورنىقتىرعىشتىق رول اتقاردى.
2022 - جىلى شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ٴىسىنىڭ دامۋى جاڭا كەزەڭدەگى جاڭا جورىقتا اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ٴۇشىن «ورنىقتىلىق» نەگىزىن قالادى، «العا باسۋ» قوزعالىس قۋاتىن جينادى. ەكونوميكالىق اينالىمنىڭ ورنىعىپ جاقسارۋىنا، اسىرەسە، مەملەكەت پەن اۆتونوميالى رايوننىڭ ٴبىرقىدىرۋ ساياساتتارىنىڭ ونىمدىلىگىنىڭ ىركەس - تىركەس كورىنۋىنە ساي، بيىل اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتى اناعۇرلىم زور يگىلىككە كەنەلەتىن بولادى.
اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدى تەزدەتۋدىڭ ۋاقىتى جەتىپ، جاعدايى قالىپتاستى. جينالىستىڭ اشىلۋى شينجياڭنىڭ، ٴسوز جوق، «جاعدايعا قاراي ىستەپ، قولايلى ساتتەن پايدالانۋىنىڭ» كۇشتى سيگنالىن ايقىن تاراتتى.
«شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى باسىمدىعى كورنەكتى، كومەسكى كۇشى وراسان زور، مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىزداندىرۋدا وزگەشە ماڭىزدى ستراتەگيالىق ورىنعا يە». اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسىنىڭ باستىعى ۋ كۇڭميڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭ استىقتى، ماقتانى، جەمىس - جيدەكتى، مال تۇلىگىن، ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىعىن ٴتۇيىن ەتكەن وسىزاماندانعان اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ارناسىن العاشقى ادىمدا قالىپتاستىردى. اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مينيسترلىگى اۋىل شارۋاشىلىعى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋ تەبىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، استىق - ماي ٴوندىرىسى، جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسى، قۇرىلعىلى اۋىل شارۋاشىلىعى قۇرىلىسىنا بارىنشا كۇش سالىپ، شينجياڭنىڭ ەگىن شارۋاشىلىعىنىڭ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ جەدەل دامۋىن ىلگەرىلەتەدى.
«تۇتاس رايونداعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، ورمان شارۋاشىلىعىنىڭ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ، بالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ٴونىم قۇنى %6 اينالاسىندا ارتتى، 1 - كاسىپتىڭ ارتقان قۇنى %6 اينالاسىندا ارتتى، اۋىل - قىستاقتىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسى %8 اينالاسىندا ارتتى». تۇتاس جىلدىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنىڭ باستى مەجەلى مەرزىمدەگى نىساناسىن كوزدەگەن تيانشان الابى جاڭا قوزعالىس قۋاتىن ۇزدىكسىز شىعارىپ، «كاسىپ سالاسى گۇلدەنگەن، ەكولوگياسى تاماشا، اۋىل سالتى وركەنيەتتى، باسقارۋى ٴونىمدى، تۇرمىسى باي» بولۋ سىندى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ۇلى جوباسىنا قاراي قادام تاستادى.
دامۋداعى قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋ اياق الىسىن تەزدەتەمىز
جوعارى ساپالى دامۋ جولىمەن جۇرۋدە، ٴتۇرلى جاڭا ماسەلەلەرگە، جاڭا جاعدايلارعا، جاڭا سىن - سايىستارعا ٴدوپ كەلەتىندىگىمىز تابيعي، ٴسوز جوق، جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىن، بورىشتىلىق سەزىمىن، كوكەيتەستىلىك سەزىمىن اناعۇرلىم كۇشەيتىپ، جىگەرلەنە ٴتۇسىپ، ارەكەتكە كەلىپ، بار كۇشتى سالا وتىرىپ تىڭ جول اشۋىمىز كەرەك.
ماجىلىسكە قاتىناسقاندار كەزەكتە شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋى ٴدوپ كەلىپ وتىرعان كوپتەگەن قيىنشىلىقتاردى، سىن - سايىستاردى سەرگەكتىكپەن تانىپ جەتتى.
− جاڭا جاعداي، جاڭا مىندەت الدىندا ٴىشىنارا جەرلەر مەن تاراۋلاردىڭ شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ستراتەگيالىق ورنى جونىندەگى تانىمى ايقىن با، جوق پا؟ ويى مەن جوسپارى جۇيەلى، عىلمي بولدى ما، جوق پا؟
− مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگى جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋدەگى قوساتىن ۇلەسىن شينجياڭنىڭ بايلىق ابزالدىلىعىمەن قايتكەندە ٴوزارا سايكەستىرۋگە بولادى؟
− سۋ بايلىعىن ساپالى ۇلەستىرۋدى كۇشەيتۋ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ عىلىم - تەحنيكالىق تىرەگىن نىعايتۋ، شارۋالاردىڭ كىرىس دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ سياقتى جاقتاردا تاعى قانداي قىزمەتتەردى، ٴسوز جوق، ويداعىداي ىستەۋىمىز كەرەك؟
بۇل دامۋ جونىندە قويىلعان سۇراۋ بولۋمەن بىرگە، ماسەلەنى شەشۋدىڭ كىلتى.
«استىق پەن ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ٴوندىرۋ قۋاتىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، بۇكىل ەلدەگى ساپالى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىمەن ماڭىزدى قامداۋ، ٴوندىرىس بازاسىن سالۋ كەرەك»؛
«سۋ بايلىعىن ساپالى ۇلەستىرۋدى كۇشەيتىپ، جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ كەرەك»؛
«عىلىم - تەحنيكا جانە رەفورما سىندى قوس جەتەكپەن قوزعالتۋعا تاباندى بولىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدى تەزدەتۋگە پارمەندى تىرەك ازىرلەۋ كەرەك»؛
«اۋىل شارۋاشىلىعىنا قاتىستى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسىن كورنەكتى تۇردە ويداعىداي يگەرىپ، شينجياڭ ەرەكشەلىگىنە يە وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرۋ كەرەك»؛
...
ماسەلە انىق، شارا قاتاڭ، بەتالىس ايقىن. جينالىس تۇتاس رايوننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار ٴتۇيىندى قىزمەتىنە 8 جاقتان ورنالاستىرۋ جاساپ، شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ارتىقشىلىعىن، كومەسكى كۇشىن تولىق جارىققا شىعارۋدى ىلگەرىلەتتى، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتتى.
«شينجياڭ ەلىمىزدەگى ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ٴىرى رايونى، سونداي - اق ۇلتتىق ٴوڭىردى، شەكارا ٴوڭىردى ٴبىر تۇلعالاندىرعان، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەۋ، كەڭەيتۋ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ مىندەتى اۋىر، ٴمانى كەلەلى». مەملەكەتتىك اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى حۇڭ تيانيۇن بىلاي دەپ قارادى: شينجياڭنىڭ قىزمەتتەردى ٴونىمدى ۇشتاستىرۋ جونىندەگى ورنالاستىرۋلارىندا وي جەلىسى ايقىن، شاراسى پارمەندى، ورتالىقتىڭ رۋحىنا ۇيلەسەدى، شينجياڭنىڭ ٴىس جۇزىندىگىنە باپ كەلەدى.
اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ شەشۋشى تۇيىنىندە تۇرىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتىپ، باتىلدىقپەن ىسكەرلىك كورسەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدى تەزدەتۋ ماجىلىسكە قاتىناسقان قايراتكەرلەردىڭ ورتاق تانىمىنا اينالدى.
«اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋ نىساناسىن كوزدەپ، استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ورنىقتى، حاۋىپسىز قامداۋدى قامتاماسىز ەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسىنداعى تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن جەبەپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەپ، كەڭەيتىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، بايۋ ارناسىن كەڭەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ٴوندىرىستى ورنىقتىرۋىنا، ٴوندىرىستى ارتتىرۋىنا، شارۋالاردىڭ كىرىستى ورنىقتى ارتتىرۋىنا، اۋىل - قىستاقتىڭ ورنىقتى، تىنىش بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز» دەدى قاشقار ايماقتىق پارتكومنىڭ شۋجيى نيە جۋاڭ.
«استىق حاۋىپسىزدىگى ساياسي جاۋاپكەرشىلىگىن باتىل ناقتى ارقالاپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ كاسىپ سالالانۋ دەڭگەيىن جاپپاي جوعارىلاتىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىنە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسۋعا قۇلشىنامىز» دەدى بيڭتۋان 4 - شى كوكدالا قالالىق پارتكومنىڭ شۋجيى لي چىڭشىڭ.
«ٴبىز ەجەلدەن بەرى شينجياڭدا ٴبىر نىساندى تياناقتاندىرۋدى ٴۇمىت ەتىپ كەلەمىز». شينشيۋاڭ توبى جاڭا ٴسۇت شارۋاشىلىعىنىڭ باسالقاسى شي گاڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: شينجياڭ دۇنيە ٴجۇزى جاپپاي مويىنداعان ماڭىزدى ٴسۇت قاينارى بەلدەۋى، شينشيۋاڭ ٴسۇت كاسىبى شينجياڭنىڭ جەرگىلىكتى ٴسۇت ونىمدەرى كاسىپورىندارىمەن تابيعي سەلبەستىك نەگىزىنە يە. كەلەسى قادامدا شينجياڭنىڭ تاڭداۋلى ەگىن، مال شارۋاشىلىعى كاسىپورىندارىمەن ىرىقتىلىقپەن ۇشتاسىپ، ٴوز ارتىقشىلىقتارىمىزدى تولىق ساۋلەلەندىرىپ، سەلبەسۋ ۇلگىسىمەن جاڭالىق اشىپ، شينجياڭنىڭ ٴسۇت ونىمدەرى كاسىپ سالاسىن دامىتۋدا تاعى دا تىڭ شۇعىلالى ناتيجە جاراتۋدى بىرگە ىلگەرىلەتەمىز.
ناقتى ىستەۋ شاراسىن بەكەمدەپ، «قۇرىلىس چەرتوجىن» «ناقتى كورىنىستىك كارتيناعا» اينالدىرۋ كەرەك
تانىم − ارەكەتتىڭ باستاماسى، ارەكەت − تانىمنىڭ ورىندالۋى.
جينالىس شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋداعى تاماشا كارتيناسىن كەسكىندەدى، كوپشىلىك تەك ٴبىر نيەتپەن ىنتىماقتاسا قايراتتانا ىستەپ، شەگە قاعۋ رۋحىمەن تياناقتاندىرۋدى يگەرگەندە عانا قولىنداعى «قۇرىلىس چەرتوجىن» بايتاق دالانىڭ «ناقتى كورىنىستىك كارتيناعا» اينالدىرا الادى، كوكتەمدە شاشقان تۇقىمنان دامۋدىڭ ماۋەلى مول جەمىسى ونەتىن بولادى.
«قازىرگى كەزدى تياناق ەتكەن بىزگە ناقتى ىستەۋ بارىنەن دە قاجەتتى. بارلىق جاقتاعى كۇشتەردى ۇيىستىرىپ، تۇراقتانعان مىندەتتەردى تياناقتاندىرۋ كەرەك» دەدى شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ زەرتتەرمەنى سۋ چىڭ.
استىق حاۋىپسىزدىگى − ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ ورنىقتى دامۋىنىڭ ىرگە تاسى، استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىمەن ورنىقتى، حاۋىپسىز قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ − شينجياڭنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋداعى ماڭداي الدى مىندەتى.
«اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدى جەبەۋدە، ٴسوز جوق، استىق حاۋىپسىزدىگىن كورنەكتى ورىنعا قويۋ كەرەك». شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىق عىلىمدار اكادەمياسى استىق داقىلدارىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى لي جيانجياڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: «استىق القاپتارىن قورعاپ، ەگىستىك جەر بايلىعىنان عىلمي، ۇيلەسىمدى پايدالانۋ» ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، بىرلىك ونىمگە نەگىزگى ۇمتىلىس جاساۋمەن بىرگە، شينجياڭنىڭ بايلىق ارتىقشىلىعى مەن باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جوعارى ٴتۇسىم مەن ساپالى، جوعارى ٴونىمدى بولۋدى تولىق ۇشتاستىرىپ، استىق ٴوندىرىس قۋاتىن جوعارىلاتۋعا، استىق حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە ۇلەس قوسۋ كەرەك.
عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ − وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىنىڭ ماڭگىلىك قوزعاۋشى كۇشى.
«كىشكەنە تۇقىم − وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ <چيپى>». جيۋشىڭحى جارناسى مەڭگەرىلەتىن توبى شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى شى ياحۇي بىلاي دەدى: «عىلىم - تەحنيكالىق كۇشكە ٴمان بەرگەندە عانا، بولاشاقتا اناعۇرلىم زور دامۋعا قول جەتكىزۋگە بولادى. وسى سەرىكتەستىكتە مەنشىكتى ٴوندىرىس تيجارات ۇقىعىنا يە جۇگەرى سياقتى ەگىستىك داقىلدارى سورتتى تۇقىمىنان 169 ى بار، دەربەس ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعىنا يە 128 سورت بار، بولاشاقتا عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدى كۇشەيتىپ، تۇقىم شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋگە كۇش ۇستەيدى».
دارىندى − اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن جەبەيتىن تىرەكتى كۇش. اۋىل شارۋاشىلىعىندا قۋاتتى رايون قۇرۋدى تەزدەتۋدە اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ «دارىندىلار ماركاسىن» تىپتەن ويداعىداي جۇرگىزۋ كەرەك.
شينجياڭ داشۋەسى ەكونوميكا جانە باسقارۋ شۋەيۋانى پروفەسسورى حان لينجى مىنالاردى ٴبىلدىردى: اۋىل شارۋاشىلىعىندا دارىندىلار مىعىم بولسا، اۋىل شارۋاشىلىعى، ٴسوزسىز، وركەندەيدى. وسى زامانعى اۋىل شارۋاشىلىعى دارىندىلارىنىڭ بيىك بەلەسى قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، جوعارى دەڭگەيلى جاڭالىق اشۋعا دەن قوياتىن دارىندىلاردى ەنگىزۋ تەبىنىن ارتتىرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋىمەن ٴوزارا سايكەسەتىن ٴپان ماماندىعى قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، دارىندىلاردى باۋلۋ قۋاتىن جوعارىلاتىپ، جۇمىستاندىرۋ تۇعىرىن كەمەلدەندىرىپ، جۇمىستاندىرۋعا قىزمەت وتەۋدى كۇشەيتۋ كەرەك.
تىنباي ەڭبەكتەنىپ، ۇزدىكسىز العا باسايىق. كوكتەمنىڭ قادامىنا ٴجىتى ىلەسە كاسىپ سالاسى اناعۇرلىم نىعايعان، ورتاسى اناعۇرلىم كوركەم، شارۋالار اناعۇرلىم بايىعان جاراسىمدى، كورىكتى اۋىل - قىستاق كارتيناسى بىرتىندەپ ايشىقتالىپ كەلەدى.