□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى فان چيۇڭيان

قىزمەتكەرلەر شوفەرسىز مەڭگەرۋ ورتالىعىندا وتىرىپ ـ اق قازۋ ماشيناسىن، تيەۋ ـ ٴتۇسىرۋ ماشيناسىن جانە جۇك اۆتوكولىگىن قاشىقتان مەڭگەرە الادى؛ جۇڭگو _ قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعىندا، مەيلى جۇڭگو جاقتا، الدە قازاقستان جاقتا بولسىن، قول تەلەفونمەن ەكىلىكتى جايمالاپ ىركىلىسسىز اقشا تولەي الاسىز...

8 ـ ايدىڭ 13 ـ كۇنىنەن 16 ـ كۇنىنە دەيىن، ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگىنىڭ اقپاراتتىق ۇگىت ورتالىعى مەن شينجياڭ حابارلاسۋدى باسقارۋ مەكەمەسى ”كەڭ ارنالى شەكارا & سيگنالدىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ“ اتىنداعى شينجياڭ بەكەتى مەديا ساپارى قيمىلىن بىرلەسىپ وتكىزدى. ەل ىشىندەگى 30عا جۋىق مەديا جانە جەكەلىك مەديا قىزمەتكەرلەرى شينجياڭداعى كاسىپورىن، شەكارا وتكەلى، كورىنىس ٴوڭىرى، ايىرباس بازارى سياقتىلاردى ناقتى ورىندا ارالاپ، شەكارا ٴوڭىردىڭ ينتەرنەت جەلىسىمەن قامداۋ قۋاتىن جانە ونىڭ شەكارا ٴوڭىردى كوركەيتىپ، حالىقتى بايىتۋعا، شەكارا ٴوڭىردى ورنىقتىرىپ، شەكارانى بەكەمدەۋگە دەم بەرۋدەگى تىڭ ونىمدىلىكتەرىن ىشكەرىلەي ۇعىستى.

　　اكىمشىلىك قىستاقتارعا 5Gدىڭ جەتكىزىلۋ مولشەرى %92كە جەتتى

بيىل 1 ـ ايدا ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مينيسترلىگى سياقتى 13 تاراۋ «”كەڭ ارنالى شەكارا ٴوڭىر“ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ جونىندەگى حابارلاندىرۋدى» بىرلەسىپ باسىپ تاراتىپ، 2025 ـ جىلدىڭ سوڭىنا بارعاندا شەكارا وڭىردەگى اۋدان قالاشىقتارىندا، اۋىل ـ قالاشىق تۇرعان جەرلەردە 5Gدىڭ جانە گيگابايتتىق وپتيكالىق ينتەرنەت جەلىسىنىڭ جەتكىزىلۋىن جۇزەگە اسىرۋدى؛ اكىمشىلىك قىستاقتاردا، 20 وتباسىنان جوعارى اۋىل ـ قىستاق جان سانى شوعىرلى قونىستانعان وڭىرلەردە، شەكارالىق باسقارۋ جانە ساۋدا قۇرىلىمدارىندا، ادام قونىستانعان تەڭىز ارالدارىندا كەڭ ارنالى ينتەرنەت جەلىسىن جەتكىزۋ سالىستىرماسىن %100كە جەتكىزۋدى العا قويدى.

شينجياڭنىڭ جەرى كەڭ، جاراتىلىستىق ورتاسى كۇردەلى، حابارلاسۋ تورىمەن قامتۋدا ٴتۇيىن كوپ بولۋ، جەلىسى ۇزىن بولۋ، كولەمى كەڭ بولۋداي ەرەكشەلىكتەر بار. الايدا، ”كەڭ ارنالى شەكارا ٴوڭىر“ قۇرىلىسىنىڭ ىلگەرىلەتىلۋى شينجياڭ ٴوڭىرىنىڭ حابارلاسۋ نەگىزدىك قۇرىلعىلارى قۇرىلىسىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ، جەرگىلىكتى ٴوڭىردىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ دامۋىنا قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش قوستى.

شينجياڭ حابارلاسۋدى باسقارۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى فۋ حۇڭجيە بىلاي دەپ تانىستىردى: ”كەڭ ارنالى شەكارا ٴوڭىر“ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ ٴۇشىن، شينجياڭ حابارلاسۋدى باسقارۋ مەكەمەسى قاتىستى ورىنداردى بەلسەنە سايكەستىرىپ، شەكارالىق اۋدان ـ قالالاردىڭ جانە شەكارالىق تۋان ـ الاڭداردىڭ حابارلاسۋ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ قازىرگى احۋالىن جان ـ جاقتى انىقتاپ، جىلدىق ٴتۇيىندى مىندەتتى ايقىندادى ٴارى حابارلاسۋ كاسىپورىندارىن شەكارالىق اۋدان ـ قالالاردىڭ، تۋان ـ الاڭدارىنىڭ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن قولداۋ سەرپىنىن بەلسەنە ارتتىرۋعا ۇيىمداستىرىپ، اۋدان، اۋىلداردىڭ ينتەرنەت جەلىسىنىڭ كوتەرىمدىلىك قۋاتىن كورنەكتى جوعارىلاتتى.

بيىل الدىڭعى جارتى جىلعا دەيىن شينجياڭداعى 34 شەكارالىق اۋدان ـ قالادا 5Gمەن جانە گيگابايتتىق وپتيكالىق ينتەرنەت جەلىسىمەن قامتۋ %100 جۇزەگە اسىرىلدى؛ 58 شەكارالىق تۋان ـ الاڭىندا دا 5Gمەن قامتۋ تولىق جۇزەگە اسىرىلدى، مۇنىڭ ىشىندە 51 شەكارالىق تۋان ـ الاڭىندا گيگابايتتىق وپتيكالىق ينتەرنەت جەلىسىمەن قامتۋ جۇزەگە اسىرىلدى. مۇنان تىس، شينجياڭنىڭ اكىمشىلىك قىستاقتارىندا 4Gدىڭ جەتكىزىلۋ مولشەرى %100كە جەتتى، 5Gدىڭ جەتكىزىلۋ مولشەرى %92كە جەتتى.

ەندىگى باسقىشتا، شينجياڭداعى ٴارقايسى حابارلاسۋ كاسىپورىندارى شەكارالىق اۋدان ـ قالالاردىڭ ينتەرنەت جەلىسى قۇرىلىسىنا قارجى قوسۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، ينتەرنەت جەلىسىنىڭ كولەمى، كاسىپتەردىڭ دامۋى سياقتى احۋالدارعا قاداعالاي تالداۋ جاسايدى. شينجياڭ حابارلاسۋدى باسقارۋ مەكەمەسى ٴتۇيىندى مىندەتتەردى تياناقتاندىرۋ جاعدايى جونىندە كۇندەلىكتى باقىلاۋ جانە ٴىشىنارا تەكسەرۋ ـ ٴىشىنارا ولشەۋ ورىستەتىپ، ۇزدىك تيپ ورناتىپ، وزىق تاجىريبەلەردى جالپىلاستىرادى.

　　5Gدىڭ قۋات ۇستەۋى جاڭا وراي اكەلدى

ينتەرنەت نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىلۋىنە ىلەسە، شينجياڭنىڭ سيفرلانۋعا ويىسۋ قادامى دا كورنەكتى جەدەلدەدى.

100دەن استام قۇلتەمىر بولات ماتەريالدى ۇستاپ، كەسىپ، جيناپ، جەتكىزۋدە؛ قول تەلەفون APPى ارقىلى جابدىقتاردىڭ اينالىم احۋالىن ناقتى ۋاقىتتا كورۋگە بولادى... باۋگاڭ توبى شينجياڭ 1 ـ بولات ـ تەمىر شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ (تومەندە قىسقارتىلىپ ”باگاڭ“ دەلىنەدى) زاۆود اۋماعىنا كىرگەندە ٴتىلشى باگاڭنىڭ بارلىق سەحتارىندا زەردەلىلەندىرىپ جاساۋدىڭ بۇكىلدەي جۇزەگە اسىرىلعاندىعىن ٴبىلدى.

بيىل اۆتونوميالى رايوندىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى تۇڭعىش توپتاعى 5G بۇكىلدەي تۇتاسقان 25 زاۆودتىڭ ٴتىزىمىن جاريالاعاندا، باگاڭ سول تىزىمنەن كورىندى. 5G بۇكىلدەي تۇتاسقان زاۆود دەگەنىمىز ينفورماتسيا تەحنيكاسى (IT) مەن جۇمىس جۇرگىزۋ تەحنيكاسىنىڭ (OT) تەرەڭ توعىسۋى، ساندى مالىمەت فاكتورىنىڭ تولىق پايدالانىلۋى، جوعارى ٴونىمدى، قۋات ۇستەلگەن وزىق زاۆودتى جاسامپازدىقپەن قولدانۋدىڭ ۇلگىسى.

”ٴبىز جيىنى 89 بازالىق ستانسيا اشتىق، مۇندا جاڭادان قوسىلعان 26 5G ماكرولىق ستانسيا مەن 40 شاعىن ستانسيا قامتىلىپ، باگاڭ ٴۇشىن 700M + 2.6G + 4.9G ٴۇش جيىلىكتى ستەرەولدى قۇراما جەلى جاسالدى“. جۇڭگو جىلجىمالى حابارلاسۋ توبى شينجياڭ شەكتى سەرىكتەستىگى ٴۇرىمجى قالالىق بولىمشە سەرىكتەستىگىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى شيا شياۋيان بىلاي دەپ تانىستىردى: ارنايى جاسالعان وسى جەلى تاعى ارناۋلى جابدىقتى تومەنگە ٴتۇسىرۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ جانە شەكتەس بۇلتتىق ەسەپتەۋ قىزمەت كورسەتۋىن ازىرلەپ، تەرمينالدىق بەينەجازبا ارەكەتىنە تالداۋ جاساۋ، AI زەردەلى پارىقتاۋ الگوريتمى سياقتى يقۋاتتاردى جۇزەگە اسىرادى.

”قازىر سەرىكتەستىكتىڭ شوفەرسىز اۋىر تۇرپاتتى جۇك كولىگى سىناقتان ٴساتتى ٴوتتى، ەندىگى باسقىشتا پاراۆوزدى شوفەرسىز جۇرگىزۋدى جۇزەگە اسىرۋدى كۇتۋدەمىز“. باگاڭ زەردەلىلەندىرۋ جانە ۇلكەن ساندى مالىمەت كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي چۋانياڭ بىلاي دەپ تانىستىردى: سەرىكتەستىك اناعۇرلىم كوپ ”5G+“ ونەركاسىپتىك قولدانىس جاعدايىن جۇزەگە اسىرىپ، سيفرلاندىرۋ، زەردەلىلەندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ ورەسىن جوعارىلاتۋ ارقىلى سەرىكتەستىكتىڭ وزەكتى باسەكەلىك قۋاتىن ونان ارى كۇشەيتەدى.

ىلە چيڭحۋا ەنەرگيا اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ اشىق كومىر كەنىندە قىزمەتكەرلەر شوفەرسىز مەڭگەرۋ ورتالىعىندا وتىرىپ، اۋا رەتتەگىشپەن سالقىنداپ، تۇتقانى ەمىن ـ ەركىن مەڭگەرىپ، قاشىقتان مەڭگەرۋ ارقىلى 3 كيلومەتردىڭ سىرتىنداعى قازۋ ماشيناسىن، تيەۋ ـ ٴتۇسىرۋ ماشيناسىن باسقارىپ ٴارى شوفەرسىز جۇك اۆتوكولىگىمەن سايكەسىپ جۇمىس ىستەپ، ناقتى ورىندا ادامسىز جۇمىس ىستەۋدى جۇزەگە اسىرادى.

”ٴداستۇرلى تاسىمال ٴادىسىنىڭ جۇمىس ورتاسى ناشار، شوفەرلەر جىل بويى قاقاعان سۋىق، شىجىعان ىستىق، سىلكىنىس، شاڭ ـ توزاڭ سياقتى شارت ـ جاعدايدا جۇمىس ىستەيدى، ال قازىر باسقاشا، جۇمىس ورتاسى جاقسارۋمەن بىرگە، ورتا ەسەپپەن ٴار كۇنگى جۇمىس ۋاقىتى دا %20 اينالاسىندا قوسىلدى“، ـ دەدى ىلە چيڭحۋا ەنەرگيا اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگى شوفەرسىز جۇرگىزۋ نىسانىنىڭ جاۋاپتىسى ۋاڭ في تانىستىرىپ.

شوفەرسىز جۇرگىزۋ، قاشىقتان مەڭگەرۋ سياقتى وزىق تەحنيكالاردىڭ قولدانىلۋى ٴوندىرىس ونىمدىلىگىن جوعارىلاتىپ قانا قويماي، ادام كۇشى وزىندىك قۇنىن ٴونىمدى تومەندەتتى، سونىمەن قاتار قاتىستى كاسىپ سالالارىنىڭ جاڭالىق اشا دامۋىن جەبەپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ كوپ نەگىزدەنىپ دامۋى ٴۇشىن پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.

　　تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت ـ ىرىسىن ارتتىردى

مەيلى قاي جەردە بولسا دا، جوعارى جىلدامدىقتى، ورنىقتى ينتەرنەت جەلىسى قىزمەت كورسەتۋى ٴاربىر جەردى تۇتاستىراتىن كوپىرگە اينالىپ، جۇرتتىڭ وندىرىسىنە، تۇرمىسىنا ايرىقشا قولايلىلىق تۋدىردى. حابارلاسۋ تەحنيكاسىندا ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىلۋى جانە جەتىستىكتەرىنىڭ كادەگە جاراتىلۋى حالىق تۇرمىسى قۇت ـ ىرىسىنىڭ جوعارىلاۋىن ونان ارى جەبەدى.

شينجياڭ حالىقارالىق ۇلكەن بازارىنا، قۇلجا قالاسى التىشۋار كوشەسىنە بارعاندا ٴتىلشى جەرگىلىكتى ورىنداعى 5G ينتەرنەت جەلىسى قۇرىلىسىنىڭ تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ مەن مادەنيەت ـ ساياحات كاسىپ سالاسىن ٴساتتى تەرەڭ توعىستىرعاندىعىن ٴبىلدى. سيفرلاندىرىپ قىزمەت كورسەتۋ جاڭا ونىمىنە، جاڭا ۇلگىسىنە ىزدەنىس جاساۋ ارقىلى ساياحاتشىلار جوعارى تۇنىقتىقتاعى بەينەبايلانىستىق تىلدەسۋدى ىركىلىسسىز سەزىنە الاتىن، كوركەم كورىنىس، ٴدامدى تاعامداردى دەر كەزىندە ورتاقتاسا الاتىن، سونداي ـ اق سيفرلاندىرىپ جول باستاۋ ـ ٴتۇسىندىرۋ اكەلگەن ەلىتە سەرۋەندەۋ سەزىنۋىنەن يگىلىكتەنە الاتىن بولدى. بۇل ساياحاتشىلاردى بارىنشا رازى ەتۋمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ورىننىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىن سيفرلى دەمەپ، ەكونوميكاسىن گۇلدەندىردى.

جۇڭگو _ قازاقستان قورعاس حالىقارالىق شەكارالىق سەلبەستىك ورتالىعىندا بۇرىن ساياحاتشىلار قازاقستان جاق اۋماعىنان زات ساتىپ العاندا ىلعي حابارلاسۋ تورىنىڭ شەكتەمەسىنەن قول تەلەفونمەن ەكىلىكتى جايمالاپ اقشا تولەي المايتىن. ”ٴبىز 5G بازالىق ستانسياسى مەن حۋاۋييۇن WiFi جاڭالىق اشۋ تەحنيكاسىن ۇشتاستىرۋ ارقىلى قازاقستان جاقتىڭ زات ساتىپ الۋ ورتالىعىنىڭ سىمسىز سيگنالمەن قامتۋىن كۇشەيتىپ، ەكى جاقتىڭ اۋماعىندا قول تەلەفونمەن ەكىلىكتى جايمالاپ اقشا تولەۋدىڭ ىركىلىسسىز جۇرىلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتىك“. جۇڭگو تەلەگراف جارنا شەكتى سەرىكتەستىگى قورعاس بولىمشە سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ليۋ ۋيدۇڭ بىلاي دەدى: وسى شارا دۇكەنشىلەر مەن ساياحاتشىلاردىڭ حابارلاسۋىن جانە اقشا تولەۋدەگى سەزىنۋىن ايرىقشا جاقسارتتى.

جاراتىلىستىق اپات سياقتى توسىن تۋىلاتىن احۋالدارعا مەڭزەس، جۇڭگو تەلەگراف شينجياڭ سەرىكتەستىگى تيانتۇڭ جاساندى سەرىگىنىڭ باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ حابارلاسۋىن بەرىك قامتاماسىزدىقپەن قامدادى. قازىر شينجياڭ تەلەگرافىنىڭ جاساندى سەرىكپەن تىكە تۇتاستىرىلعان قول تەلەفون پايدالانۋشىلارى 60 مىڭنان استى. سۇركەيلى اۋا رايىندا جەر بەتىندەگى حابارلاسۋ ۇزىلگەن كەزدە جاساندى سەرىك تەلەفونى قۇتقارۋ ـ كومەكتەسۋ ارەكەتىنىڭ ”جان تامىرىنا“ اينالىپ، ىزدەۋ ـ قۇتقارۋ جۇمىستارىنا شەشۋشى قولداۋ ازىرلەپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ باس اماندىعىن ٴونىمدى قورعادى.

جول بويى ٴتىلشى كۇندەلىكتى تۇرمىستىڭ قولايلىلانۋىنان، مادەنيەت ـ ساياحات كاسىپ سالاسىنىڭ سيفرلانۋ دەڭگەيىنىڭ جوعارىلاۋىنان شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ حابارلاسۋىنىڭ سەنىمدى قامتاماسىزداندىرىلۋىنا دەيىن، حابارلاسۋ تەحنيكاسىندا جاڭالىق اشۋدىڭ حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋداعى، قوعامنىڭ العا باسۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى رولى ايگىلەنىپ تۇرعاندىعىن بايقادى. ”كەڭ ارنالى شەكارا ٴوڭىر“ قۇرىلىسىنىڭ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە شينجياڭ حالقىنىڭ تۇرمىسى اناعۇرلىم كوركەم بولاتىندىعىنا سەنەمىز.