− نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋ جونىندە جەلىلەس سۇحبات （26）

□ شين شىجيان

2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتىلگەننەن بەرى كەيبىر جەرلەر قىزىل بۇرىش كاسىپورىندارىنىڭ كولەمى شاعىن، كاسىپ سالاسى بايلانىسى بوس، بىتىراڭقى بولۋ، ءونىم ۇستەمە قۇنى تومەن بولۋ سياقتى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، قىزىل بۇرىشتىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن جالپى تۇلعالىق جاقتان جوسپارلادى؛ كەيبىرەۋلەرى ونەركاسىپ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ”بۇيداسىن“ مىقتاپ يگەرىپ، ءتۇيىندى نىساندارعا ”ءبىر نىسانعا ءبىر ارناۋلى ءبان“ قىزمەت وتەۋ مەحانيزمىن ورناتىپ، وسى زامانعى كاسىپ سالاسى جۇيەسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتتى... رايونىمىزدىڭ جەر - جەرى ءىس جۇزىندىكتى شىعار ءتۇيىن ەتىپ، رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق سىندى ماڭىزدى مىندەتتى كوزدەپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ءار جاقتاعى قىزمەتتەرمەن ۇشتاستىرىپ، ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تىڭعىلىقتى ورىستەتىلۋىن پارمەندى ىلگەرىلەتتى.

قازىر جىل سوڭى، جۇمىس كوپ، باستان - اياق بايسالدى بولىپ، ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ءساتتى باستالىپ، ءساتتى اياقتاۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ قانا قالماستان، ونان دا ماڭىزدىسى، ونىڭ جوعارى ساپالى بولۋىنا، جاقسى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك.

باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە اياقتاۋعا تايادى، ولشەمدى تومەندەتپەۋگە، تەبىندى بوساڭسىتپاۋعا تاباندى بولىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ءار جاقتاعى قىزمەتتەرمەن ۇشتاستىرىپ، ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداۋ كەرەك“. 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە ورىستەتكەن ورىنداردىڭ باسىم كوپ ساندىسى رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ، ورنىقتىلىقتىڭ ءبىرىنشى شەبىندە تۇرىپ، تاربيە مەن امالياتتى بىردەي يگەرۋگە، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋعا، ەكى جاعىن دا جەبەۋگە تاباندى بولىپ، پارتيامىزدىڭ تانىم مەن امالياتتى ۇشتاستىرۋ، نازاريا مەن امالياتتى بايلانىستىرۋ سىندى دايەكتى تالابىن، اماليات، تانىم، قايتالاي اماليات، قايتالاي تانىم سىندى ديالەكتيكالىق ماتەرياليزمنىڭ تانىم مەن ارەكەتتىڭ بىرلىگى كوزقاراسىن ايگىلەدى، بۇل نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ تەرەڭدەۋىن، ناقتىلانۋىن ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى مانگە يە.

ءارقانداي ءىستى ءبىتىرۋدىڭ شاراسى بولادى، ۇيلەسىمدى شاراسىن تاپقاندا عانا، ىستەن ناتيجە شىعارۋعا بولادى. ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداۋ ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ قابىلەتىن، اسىرەسە، سىننان وتكىزەدى. پيانينونى ويداعىداي شالىپ، ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تەڭ ءمان بەرۋدى ورىنداۋ − نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەدە ۇيرەنۋ مەن قولدانۋدىڭ ”ەكى بولەكتەنۋىنەن“ ساقتانۋدىڭ ماڭىزدى يدەيالىق ءادىسى جانە قىزمەت ءادىسى. 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە جىل سوڭى مەن جىل باسىندا ورىستەتىلەدى، مىندەت اۋىر، ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، تەڭ ءمان بەرۋ قابىلەتىن كۇشەيتۋدە نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە مەن وزەكتى قىزمەتتىڭ قاتىناسىن ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى ويداعىداي جۇرگىزۋ مەن بيىلعى ءتۇرلى قىزمەت مىندەتتەرىن جاپپاي ورىنداۋدى ءبىر تۇتاس ويداعىداي جوسپارلاۋ كەرەك. پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىنان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ، باياندى تىنىشتىققا ساياتىن ءتۇبىرلى سيپاتتى، نەگىزدىك سيپاتتى، ۇزاق بولاشاقتىق سيپاتتى قىزمەتتەرگە جەتەكشىلىك ەتىپ جانە ونى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى كورنەكتى تۇردە ىلگەرىلەتىپ، ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ بەلسەنە قالىپتاستىرىپ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ وزەكتى رايون قۇرىلىسى سياقتىلاردى جەدەلدەتۋ كەرەك. وسىلاي ىستەگەندە عانا، جەر - جەر نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنى تىڭعىلىقتى جۇرگىزۋمەن بىرگە، ءار جاقتاعى قىزمەتتەردى دە تاماشا ىستەپ، ەكەۋىنىڭ ءبىرىن - ءبىرى جەبەۋىنە، ءبىر - بىرىنە ساي كەلۋىنە مۇمكىندىك جاساي الادى.

ماڭگىلىك ۇلەس قوسۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى، وشپەس ات قالدىرۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، ءوزى كىرىسىپ ىستەۋى كەرەك. ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداۋ ناقتى ءىس ىستەۋ ستيلىن ەڭ قاجەت ەتەدى. پارتيا مۇشەلەرى مەن كادرلار، اسىرەسە، باسشى كادرلار − جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، جاۋاپكەرشىلىكتى ادا ەتىپ، شىنايى يگەرىپ، ناقتى ىستەۋ نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە مەن ءار جاقتاعى قىزمەتتىڭ ەكى جاعىن دا يگەرۋدىڭ، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدىڭ، ەكى جاعىن دا جەبەۋدىڭ ءتۇبىرلى تالابى. 2 - توپتاعى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ بۇقارامەن بايلانىسى اناعۇرلىم تىكە، اناعۇرلىم تىعىز بولىپ، ساياتىن قايشىلىقتار مەن ماسەلەلەر اناعۇرلىم كۇردەلى، ناقتى بولىپ، جەر - جەردەن ءىس جۇزىندىك ماسەلەلەردى شەشۋدى، جەرگىلىكتى ورىننىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ كوزدەۋ ءتۇيىنى، تابان تىرەر تياناعى ەتىپ، اقىل - پاراساتتى، كۇش - قۋاتتى شوعىرلاندىرىپ ولقىلىقتاردى تولىقتاۋدى، بوگەتتەردى تالقانداۋدى، قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدى، سونداي - اق ماسەلەگە ىلەسىپ، ماسەلەنى قاداعالاپ تۇزەتىپ، ”ماسەلە ءتىزىمىن“ ”ونىمدىلىك تىزىمىنە“ اينالدىرۋعا قۇلشىنۋدى اناعۇرلىم تالاپ ەتتى. بۇل عانا ەمەس، جەر - جەر، ءبىر جاعىنان، امالياتتان وتكىزىپ، ءبىر جاعىنان، قورىتىندىلاۋعا تاباندى بولىپ، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەمەن ۇشتاستىرىپ، ءار جاقتاعى قىزمەتتەردە تىڭ تابىستارعا قول جەتكىزۋدى، تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى جاقسى ادىستەردى، جاقسى تاجىريبەلەردى دەر كەزىندە ءتۇزىم فورماسىمەن تۇراقتاندىرىپ، يگەرە قالعاندا ويداعىداي بولۋ، بوساتا قالعاندا بوساڭسۋ ماسەلەسىنىڭ تۋىلۋىنان ساقتانۋ كەرەك. اياقتاۋعا نەعۇرلىم تاياعان سايىن، ناقتى تالاپتى سولعۇرلىم باستان - اياق جالعاستىرۋ كەرەك، تەك وسىلاي ىستەگەندە عانا، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ ءساتتى جۇرگىزىلۋىنە، ءساتتى ورىندالۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋگە بولادى.

نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيە مەن ءار جاقتاعى قىزمەتتەر ”ەكى جاۋاپتىڭ ءبىرىن تاڭداۋ“ سىندى تاڭداۋ سۇراۋلارى ەمەس، قايتا ەكەۋىن ورگانيكالى ۇشتاستىرىپ، ءسوز جوق، جاۋاپ بەرۋگە ءتيىستى سۇراۋلار. قازىر وزەكتى قىزمەتكە، تۇتاس جىلدىق نىسانا - مىندەتتەرگە قاداعالاي نازار اۋدارىپ، ەكى جاعىن دا يگەرۋدى، ەكى جاعىن دا اقساتپاۋدى، ەكى جاعىن دا جەبەۋدى ورىنداپ، ءسوز جوق، نەگىزگى تاقىرىپتىق تاربيەنىڭ شىنايى ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىن ىلگەرىلەتىپ، رەفورما، دامۋ، ورنىقتىلىق ىستەرىندە جاڭا جاعداي اشۋدى جەبەۋ كەرەك.