— باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ 4 ـ رەتكى ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسى قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىندەگى ماڭىزدى ٴسوزى شينجياڭداعى ٴار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسىن وزەكتى رايون قۇرىلىسىن قايراتتانا ىلگەرىلەتۋگە ىنتالاندىردى

انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى

بىرنەشە كۇننەن بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ 4 ـ رەتكى ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسى قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىندەگى ماڭىزدى ٴسوزى شينجياڭداعى ٴار ۇلت كادرلارى مەن بۇقاراسى اراسىندا قىزۋ اڭىس قوزعادى. كوپشىلىك بىلاي دەپ قارادى: باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ ويى ورەلى، يدەياسى تەرەڭ، بايىمداۋى سىندارلى، مازمۇنى باي بولىپ، قازىرگى جانە بۇدان بىلايعى ٴبىر مەزگىلدە ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندە جان ـ جاقتى ورنالاستىرۋ جاسادى، مۇقيات ۇيرەنىپ، ٴتۇسىنىپ، باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ وزەكتى رايون قۇرىلىسىن قايراتتانا ىلگەرىلەتەمىز.

”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ سالىستىرمالى توماعا ـ تۇيىق ىشكى قۇرلىقتان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە اينالۋىنا ىلەسە، ”ٴبىر پورت، ەكى رايون، بەس ۇلكەن ورتالىق، شەكارا وتكەل ەكونوميكالىق بەلدەۋى“ قۇرىلىسى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىلدى، ناقتىلاندىرىلدى.

باس شۋجي شي جينپيڭ ’”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋ جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاڭا كەزەڭىنە وتكەندىگىن“ اتاپ كورسەتىپ، ”اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى، اناعۇرلىم سەرپىمدى، اناعۇرلىم باياندى تەڭ يگىلىككە كەنەلىپ دامۋدىڭ جاڭا ٴورىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتۋ كەرەكتىگىن“ باسا دارىپتەدى. ”باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ٴسوزى ٴبىزدىڭ قىزمەتتى اناعۇرلىم ويداعىداي ىستەۋىمىزگە ايقىن جول نۇسقادى“، ـ دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە سالاماتتىق كوميتەتى سىرتپەن اۋىس ـ كۇيىس، سەلبەستىك جاساۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى حان دۇڭ.

شينجياڭ مەملەكەتتىك 3 وڭىرلىك ەمدەۋ ورتالىعى مەن اۆتونوميالى رايون دارەجەلى 4 وڭىرلىك ەمدەۋ ورتالىعى قۇرىلىسىن سۇيەنىش ەتىپ، شينجياڭ حالىقارالىق ەمدەۋ ورتالىعى (شينجياڭ حالىقارالىق شيپاحاناسى) قۇرىلىسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭدا اۋرۋ كورسەتەتىن شەتەلدىك ناۋقاستارعا ساپالى قىزمەت وتەدى. حان دۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: كەلەسى قادامدا ”سالاماتتى جىبەك جولىن“ بىرگە قۇرۋدى تياناق ەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى حالىقارالىق جۇڭي دارىلەرىن زەرتتەۋ ـ اشۋ ورتالىعىن قۇرىپ، جۇڭي شيپاگەرلىگى ـ دارىگەرلىگىنىڭ سايكەستى جاڭالىق اشا دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز؛ بۇكىل رايوننىڭ ەمدەۋ بايلىعىن بىرىكتىرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى ەمدەۋ بويىنشا قىزمەت وتەۋ ورتالىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز؛ ورتا ازيامەن جانە توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن ۇزاق ۋاقىتتىق، ورنىقتى سەلبەستىك مەحانيزمىن ورناتىپ، جوعارى ساپالى حالىقارالىق مەديتسينا اۋىس ـ كۇيىس تۇعىرىن تۇلعالاپ، سىرتپەن سەلبەستىك جاساسۋدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتەمىز.

”باس شۋجي نەگىزدىك قۇرىلعىلار سىندى ’قاتتى بولشەكتەردىڭ ۇلاستىرىلۋىن‘، ەرەجە، ولشەم سىندى ’جۇمساق بولشەكتەردىڭ ۇلاستىرىلۋىن‘ جانە بىرگە قۇراتىن ەلدەر حالىقىنىڭ ’جۇرەكتەرىنىڭ توعىسۋىن‘ تەرەڭدەتۋدى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى. بۇل شينجياڭ قاتىناس ـ تاسىمالىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ايقىن بەتالىس كورسەتتى“. اۆتونوميالى رايوندىق قاتىناس ـ تاسىمال مەڭگەرمەسى پارتكومنىڭ شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى لي شۋەدۇڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: بۇدان بىلاي ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋعا بەلسەنە قىزمەت وتەپ جانە ونىمەن توعىسىپ، كەشەندى قاتىناس ـ تاسىمال رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدى باسشىلىققا الىپ، ولىقىلىقتاردى تولىقتاۋعا، ينتەرنەتتى ساپالىلاندىرۋعا، قىزمەت وتەۋدى جوعارىلاتۋعا، ونىمدىلىكتى كۇشەيتۋگە كۇش سالىپ، وسىزاماندانعان كەشەندى، ستەرەولدى قاتىناس تورىن جەدەل قۇرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتۋدە جول اشاتىن جاقسى اتويشى بولامىز.

شينجياڭ فينانس باقىلاۋ ـ باسقارۋ مەكەمەسى پارتكومنىڭ مۇشەسى، 2 ـ دارەجەلى شارلاۋشى سۇڭ شياۋشين باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنگەننەن كەيىن مىنالاردى ٴبىلدىردى: كەلەلى تاريحي ورايدى مىقتاپ يگەرىپ، نازاردى ٴتۇيىندى سالالاردا فينانستىق قامداۋدى ساپالىلاندىرۋعا شوعىرلاندىرىپ، ٴتۇيىندى نىسان قۇرىلىستارىنا قارجى قۇراۋ قامتاماسىزدىعىن كۇشەيتىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرۋعا اناعۇرلىم دالمە ـ ٴدال، پارمەندى فينانستىق تىرەك ازىرلەيمىز.

”ٴبىر جوبانى سوڭىنا دەيىن كەسكىندەۋگە، ٴبىرىن ـ بىرىنە جالعاپ ىستەۋگە تاباندى بولۋ كەرەك... باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى ٴسوزى ٴبىزدى ايرىقشا جىگەرلەندىردى، جىگەر ـ قايراتىمىزدى ەسەلەپ ارتتىردى“! شينجياڭ حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ جوراسى، باس ديرەكتورى لي گاڭ تولىق سەنىممەن بىلاي دەدى: ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرۋدىڭ 8 ٴتۇرلى ارەكەتىن جەتەكشى، ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ”تيانشان“ اتتى كوپ فورمالى بىرلەسىپ تاسىمالداۋ ماركاسىنىڭ جوعارى ساپالى، جوعارى ٴونىمدى بازارلانعان اينالىمىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، زات اينالىمىنىڭ ونىمدىلىگىن اناعۇرلىم جوعارىلاتىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋعا قىزمەت وتەۋدى تەرەڭدەتەمىز، ناقتىلاندىرامىز.

قاشقار _ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ وڭتۇستىك شينجياڭداعى ماڭىزدى تىرەك ٴتۇيىنى. جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونى قاشقار اۋماعى قۇرىلعاننان كەيىن، قاشقار كەدەنى ۇزدىكسىز رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشىپ، وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ جۇمىستاردى شوعىرلى قاراپ تەكسەرۋ ورتالىعى جانە ”تاس جول شەكارا وتكەلى + قاراستى جەر بويىنشا تىكە وتكىزۋ“ ۇلگىسى سياقتى رەفورما سىناق ٴتۇيىنى مىندەتتەرىنىڭ تياناقتانۋىن ىلگەرىلەتىپ، سىرتقى ساۋدانىڭ دامۋىن جەبەدى.

قاشقار كەدەنى جالپىلىق جۇمىس باسقارماسىنىڭ باستىعى ۋاڭ شيپيڭ مىنالاردى ٴبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن باتىل دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، كەدەن فۋنكتسياسىن تياناق ەتىپ، شينجياڭ ەركىن ساۋدا سىناق رايونىنىڭ ساياساتىنان ۇزدىكسىز ويداعىداي، جەتكىلىكتى پايدالانىپ، رەفورمانى، جاڭالىق اشۋدى ىلگەرىلەتۋ، كەدەننەن ٴوتۋ ٴتارتىبىن ساپالىلاندىرۋ، كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىعىن شەشۋگە كومەكتەسۋ، سىرتقى ساۋدانىڭ جاڭا قوزعالىس قۋاتىن جەتىلدىرۋ، حالىقارالىق زات اينالىمى ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ، شەكارا وتكەلدەردىڭ شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋ سياقتى جاقتاردا ۇزدىكسىز كۇش سالىپ، اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ناقتى، اناعۇرلىم جارامدى رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ شارالارىن العا قويىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋدىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە كۇش قوسامىز.

”جىبەك جولىنىڭ جاڭا ورايىن تەڭ ٴبولىسىپ، تەڭ يگىلىكتەنىپ دامۋدىڭ جاڭا ٴورىسىن كەڭەيتۋدە ەكونوميكادا تەڭ يگىلىكتەنۋدى جۇزەگە اسىرۋمەن قاتار، مادەنيەت اۋىس ـ كۇيىسى مەن سەلبەستىك جاساسۋ جاقتارىندا دا اناعۇرلىم زور قادام تاستاۋ كەرەك“. شينجياڭ قازىنا ـ ەكونوميكا داشۋەسى حالىقارالىق ەكونوميكا ـ ساۋدا شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى مۇساجان نۇراجى بىلاي دەپ قارادى: شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ورىن باسىمدىعى مەن كوپ نەگىزدى مادەنيەت ەرەكشەلىگىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، وقۋ ـ اعارتۋ، عىلىم ـ تەحنيكا، مادەنيەت سياقتى سالالاردا، بىرگە قۇراتىن ەلدەرمەن اۋىس ـ كۇيىستى، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋ كەرەك.

جاقىندا، جۇڭگو ـ تاجىكستان ورگانيزم بايلىعىن قورعاۋ ـ جەتىلدىرۋ جانە باياندى پايدالانۋ ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ بىرلەسكەن تاجىريبەحاناسىنىڭ ماڭدايشالىعى اشىلدى، تاجىريبەحانا جاسىل جىبەك جولى قۇرىلىسىن بىرگە ىلگەرىلەتۋگە، وڭىرلىك ”ەكولوگيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن“ تۇلعالاۋعا عىلىم ـ تەحنيكالىق تىرەك ازىرلەيدى.

جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى جاڭ يۋانميڭ بىلاي دەدى: ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسىنىڭ ورايىنان پايدالانىپ، شينجياڭ ەكولوگيا جانە جاعراپيا زەرتتەۋ ورنى بىرگە قۇراتىن ەلدەرمەن قۋاڭ وڭىردەگى ورگانيزمدەردىڭ الۋان تۇرلىلىگىن قورعاۋ جانە باياندى پايدالانۋ، سورتاڭدانعان جەرلەردى وڭاۋ، سۋ بايلىعى مەن ەكولوگيانى قورعاۋ سياقتى جاقتاردى ارقاۋ ەتىپ، عىلىم ـ تەحنيكا نىساندارىندا سەلبەستىك جاساسۋ، دارىندىلار اۋىس ـ كۇيىسى، جاڭالىق اشۋ تۇعىرىن بىرگە قۇرۋ سياقتى سالالاردا ماڭىزدى ىلگەرىلەۋشىلىكتەرگە قول جەتكىزدى.

ول مىنالاردى ٴبىلدىردى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ تالابى بويىنشا، بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ، اشىق، جاسىل، كىرشىكسىز بولۋ، جوعارى ولشەمدى، حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاساۋ، باياندى بولۋ سىندى جەتەكشى پرينسيپكە تاباندى بولىپ، نازاردى قۋاڭ وڭىرلەردىڭ جاسىل، باياندى دامۋىنا شوعىرلاندىرىپ، ٴبىر قىدىرۋ جاسىل عىلىم ـ تەحنيكا جەتىستىكتەرىنىڭ تياناقتاندىرىلۋىن، كادەگە جاراتىلۋىن ىلگەرىلەتىپ، سونىمەن قاتار بىرگە قۇراتىن ەلدەرمەن سەلبەستىك جاساسۋدىڭ جاڭا سالاسى، جاڭا مەحانيزمى جونىندە بەلسەنە ىزدەنىس جاساپ، جاسىل جىبەك جولى قۇرىلىسىنا كۇش ۇستەيمىز.

(ٴتىلشى جاڭ يانفاڭ، قاتىسقان تىلشىلەر شيە حۇيبيان، لۋ فىڭباۋ، سۋ لۋپيڭ، چىن چياڭۋي، جاۋ شييا، ران حۋ، گو حۇڭلەي)