انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جاڭ جىلي

وتكەن كۇندەر ارتتا قالىپ، جاڭا كەلبەت كوز الدىمىزعا كەلدى.

جاڭا جىل وتىسىمەن، ٴبىز 2024 ـ جىلى 1 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى تاڭعا جۋىق 7.1 بال جەر سىلكىنىسى تۋىلعان ٴۇشتۇرپان اۋدانىنا كەلىپ، جەر سىلكىنىسىنەن كەيىن تىلشىلىك جاساعانداعى كەزبەن مۇلدە ۇقسامايتىن باسقاشا كورىنىستى كوردىك.

مولجەر تاۋى باياعىداي جىم ـ جىرت، توشقان وزەنى جوڭكىلىپ اعىپ جاتىر. سول كەزدەگى جەر سىلكىنىسى تۋىلعان ٴوڭىردىڭ ورتالىعىنا جاقىنداعان سايىن، ايتىپ جەتكىسىز مۇلدە وزگەشە سەزىمدە بولدىق.

قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ قاقپاسى الدىندا كوڭىلدەنە اڭگىمەلەسىپ تۇرعان قىستاق كادرلارى مەن قىستاق تۇرعىندارى وتكەن جىلعى ۋاقىتشا ورنالاستىرۋ تۇيىنىندەگى جۇزدەر ەمەس پە؟ جارىق، كورىكتى دە تىرشىلىك تىنىسىنا تولى كوشىرىلگەن جاڭا اۋماق، ەشكىم ەلەپ ـ ەسكەرمەيتىن قۇبا ٴتۇز، قۋاڭ دالا ەمەس پە؟ جەر سىلكىنىسىنەن كەيىن قاتەرلى ۇيگە اينالعان مەكتەپ پەن اۋرۋحانا جەر سىلكىنىسىنەن بۇرىنعىدان دا كورىكتى دە ەڭسەلى بولىپ كەتكەنى قالاي؟ كەزىندەگى تاۋداعى مالشىلاردىڭ قىستاۋى قالايشا شىت جاڭا تۇتاسقان ٴتۇستى بولات تاقتا ۇيلەرگە اينالىپ كەتكەن؟

بۇل سىرعىعان ەلەس ەمەس، جوبالانعان كورىنىس سۋرەتى دە ەمەس، قايتا كوزبەن كورىپ، قولمەن ۇستاۋعا بولاتىن، جەر سىلكىنىسىنەن كەيىنگى قايتا قۇرۋدىڭ مەيىرلى دە ساپالى جاۋاپناماسى.

جەر سىلكىنىسىنەن كەيىنگى ٴبىر جىلدا ٴۇشتۇرپان اۋدانىنداعى ٴار ۇلت حالقى ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن كۇش ـ قۋات ۇيىستىرىپ، اپات تۋىلعان وڭىرگە نازار اۋدارعان، اپاتقا ۇشىراعان بۇقاراعا كوڭىل بولگەن سانسىز ادامدارمەن قول ۇستاسا بىرگە جاڭا مەكەن قۇردى. بۇگىنگى تاڭدا، ولار كوكىرەك تولى سەنىممەن جاڭا تۇرمىسقا قادام تاستاۋدا.

ٴۇش كەرەمەت، ٴۇش مەيىر

وسى قىسقى دەمالىستا دۇڭبەيدە وقىپ جاتقان شىرىناي تۇراحۇن اۋىلىنا قايتقاننان كەيىن، ۇيىندە كوبىرەك تۇرىپ، توڭىرەكتى ارالاپ كورۋدى ويلادى — 20 نەشە جىل تۇرمىس كەشىرگەن ٴۇيى ٴبىر جولعى جەر سىلكىنىسى سەبەبىنەن بەيتانىس تا وزگەشە بولىپ كەتىپتى.

بىلتىر قىسقى دەمالىس كەزىندە ٴۇشتۇرپان اۋدانىندا 7.1 بال جەر سىلكىندى، شىرىناي تۇرعان جامانسۋ قىرعىز اۋىلى يۇلتۇزبۇلاق قىستاعى جەر سىلكىنىسى سەنترىنەن 40 كيلومەترگە جەتپەيتىن جەردە ەدى. جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن قاتەردەن اراشالاپ، اپاتتان قۇتقارۋ قىزمەتكەرلەرى ونى جاقىندارىمەن بىرگە دەر كەزىندە حاۋىپسىز وڭىرگە جەتكىزدى. امان ـ ەسەن جەتكىزىلگەن ولار ٴبىر كۇن توڭىپ، ٴبىر ۋاق اش قالىپ كورمەدى.

7 بال جەر سىلكىنىسى ويرانداۋ سيپاتتى كۇشتى جەر سىلكىنىسى سانالادى، ٴۇشتۇرپانداعى وسى رەتكى جەر سىلكىنىسى بۇكىل ەل حالقىن الاڭداتتى. شىرىنايدىڭ كەيبىر ساباقتاستارى وعان تەلەفون بەرىپ اماندىعىن سۇرادى، ول كوپشىلىككە اماندىعىن جەتكىزۋمەن بىرگە، ولارعا جەر سىلكىنىسى تۋىلعان وڭىردەگى بۇقارانىڭ ساۋ ـ سالەمەت، وندىرىستەرىنىڭ، تۇرمىستارىنىڭ قالىپتى ەكەندىگىن دە ايتتى. ”كەيبىرەۋلەر شالعايداعى شينجياڭنىڭ ەگىن، مال شارۋاشىلىعى وڭىرلەرىندە مۇنداي ’كەرەمەتتىڭ‘ بولعاندىعىنا سەنبەدى“، ـ دەدى ول.

2024 ـ جىلى 6 ـ ايدا جازعى دەمالىستا اۋىلىنا قايتقان شىرىناي جاڭا ۇيگە كوشۋگە ۇلگىرىپ كەلدى. جەر سىلكىنىسىنەن كەيىنگى قايتا قۇرۋ بارىسىندا جامانسۋ قىرعىز اۋىلدىق ۇكىمەت اۋلاسىنىڭ جانىنا جاڭادان جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعى سالىنىپ، اتا ـ اناسى جاڭا اۋماققا كوشىپ كەلىپ ورنالاستى.

جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعى بازارعا جاقىن، بارلىق قۇرىلىستا جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەت ەلەمەنتتەرى قامتىلعان. 80 شارشى مەترلىك ٴۇي بەرىك تە ەڭسەلى، اۋلاعا تاعى دوعاشا لاپاس، گۇلدى داۋال، ٴتۇستى مەتال تاقتا ٴۇي، ٴجۇزىم سورەسى سياقتى قۇرىلعىلار سايكەستىرىلگەن. ەڭ ماڭىزدىسى، قۇرىلىس قاراجاتى 160 مىڭ يۋاننان اساتىن جاڭا ٴۇيدىڭ قاراجاتىنىڭ كوپ بولىگىن ۇكىمەت ارقالاپ، ونىڭ ۇيىندەگىلەر نەبارى 18 مىڭ يۋان عانا جۇمسادى.

بىلتىر 6 ـ ايدىڭ 30 ـ كۇنى جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرگەن كۇنى شىرىناي مەن ونىڭ ورتا مەكتەپ وقيتىن باۋىرى قاتتى قۋاندى، ولار قول تەلەفونمەن جاڭا اۋماقتىڭ قاقپاسىنان ۇيلەرىنىڭ قوناق بولمەسىنە دەيىن سۋرەتكە ٴتۇسىردى، مۇنى ەڭ كوركەم كورىنىس سانادى ٴارى تۋىستارىمەن جانە ساباقتاستارىمەن ورتاقتاستى. ”كوپتەگەن ادامدار تاڭ قالدى، جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن قىسقا عانا بىرنەشە اي ۋاقىتتا وسىنشاما جوعارى دەڭگەيلى ورنالاستىرۋ شاعىن اۋماعى سالىنىپ بولدى“، ـ دەدى شىرىناي.

”كوشىپ كەلگەننەن كەيىن بىرنەشە كۇن وتپەي وقۋ باستالىپ كەتتى، مەن ۇنەمى ۇيدەگىلەرمەن بەينەبايلانىسقا شىعىپ، جاڭا ٴۇيىمىزدىڭ وزگەرىسىنە نازار اۋدارىپ تۇردىم. وسى جولى قايتىپ كەلىپ تاعى دا كوپتەگەن جاڭا وزگەرىستەردى بايقادىم.“ 1 ـ ايدىڭ 21 ـ كۇنى، شىرىناي بىلاي دەدى: جاڭا اۋماققا كوشىپ كەلگەننەن كەيىن شەكارا قورعاۋشى بولعان اكەم سيىر مەن قويدى جاڭا اۋماقتاعى باعىمشىلىق شاعىن اۋماعىنا اپارىپ شوعىرلى باعاتىن بولدى، شەشەم تازالىقشى بولدى، وتباسىمىزدىڭ كىرىسى اجەپتاۋىر ارتتى، جاڭا ۇيىمىزگە تاعى ٴبىرقانشا جاڭا ٴۇي ەلەكتر جابدىقتارىن، ٴۇي جيھازدارىن ساتىپ الدىق.

ٴۇشتۇرپان اۋداندىق پارتكومنىڭ شۋجيى يان حۋا بىلاي دەپ تانىستىردى: جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ىقىلاستى قامقورلىعى مەن اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، قوعامداعى ٴار سالانىڭ بار كۇشپەن قولداۋىندا ٴۇشتۇرپان اۋدانىنداعى ٴار ۇلت حالقى اۋىر جەر سىلكىنىسى اپاتىندا ٴولىم ـ ٴجىتىم بولماۋ، ەشكىم جارالانباۋ سىندى جەر سىلكىنىسىنەن ساقتانىپ، اپات زيانىن ازايتۋ كەرەمەتىن جاراتتى؛ پارتيا مەن ۇكىمەت بۇقارانى ٴوندىرىستى وزدەرى قۇتقارۋعا ۇيىمداستىرىپ، 3 اي ۋاقىتتا اپاتتان كەيىن ورنالاستىرۋ ۇيلەرىن قايتا سالىپ بولۋ سىندى قۇرىلىس كەرەمەتىن جاراتتى؛ جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىنگى اپات تۋىلعان وڭىردەگى بۇقارانىڭ تۇرمىس ساپاسىنىڭ تومەندەمەۋى سىندى اپاتتان كەيىنگى حالىق تۇرمىسىنىڭ قالپىنا كەلۋى كەرەمەتىن جاراتتى.

ٴۇشتۇرپان اۋدانىنداعى كادرلار مەن بۇقارا جاندارىنداعى وسى 3 كەرەمەتكە جان ـ جاقتى تالداۋ جاساپ بىلاي دەدى: سوڭعى جىلدارى ٴۇشتۇرپان اۋدانى جەر سىلكىنىسىنە قاتىستى بىلىمدەردى جالپىلاستىرۋ، جەر سىلكىنىسىنەن ساقتانىپ، اپات زيانىن ازايتۋ بويىنشا شۇعىل جاعدايعا توتەپ بەرۋ جاتتىعۋىن ۇيىمداستىرۋ، جەر سىلكىنىسىنە ٴتوزىمسىز ۇيلەرگە قونىستانۋعا بولمايتىندىعىن ۇگىتتەۋ، باقىلاۋ سياقتى جاقتاردا قىزمەت سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىردى؛ جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن پارتيا ورتالىق كوميتەتى، مەملەكەتتىك كەڭەس بارىنشا ٴمان بەرىپ، مەملەكەتتىڭ قاتىستى مينيسترلىك ـ كوميتەتتەرى بار كۇشپەن قولداپ، شينجياڭداعى ٴارقايسى جاقتارداعى كۇشتەر جەدەل جينالىپ، بار كۇشتى سالىپ ٴبىر ـ بىردەن تەكسەرىپ، ىزدەپ قۇتقاردى، بۇقارانى ورنالاستىردى ٴارى اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋگە، قايتا قۇرۋعا جابال كىرىستى؛ قايتا قۇرۋ بارىسىندا اقسۋ ايماعى مەن ٴۇشتۇرپان اۋدانىنداعى ٴارقايسى قاتىستى تاراۋلار، قۇرىلىس جۇرگىزۋ اترەتتەرى، باقىلاۋ اترەتتەرى ٴبىر نيەتپەن كۇش قوسىپ، ۋاقىتپەن جارىسىپ، نىسانداردى ٴتارتىپتى ىلگەرىلەتتى...

جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن ٴۇشتۇرپان اۋدانىنداعى ٴار دارەجەلى كادرلاردىڭ وتباسىلارىن ارالاۋى ٴتىپتى جيىلەي ٴتۇستى، اپاتتان كەيىنگى ۋاقىتشا ورنالاستىرۋدان قايتا قۇرۋ، ورنالاستىرۋ پىكىرىن الۋعا دەيىن، تۇرمىستاعى مۇڭ ـ مۇقتاجىن سۇراۋدان وندىرىستە ٴادىس ـ امال قاراستىرۋعا دەيىن كادرلار مەن بۇقارا تامىرلاس، قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭەتىن ٴبىر وتباسىنىڭ ادامدارىنداي بولدى.

1 ـ ايدىڭ 21 ـ كۇنى جامانسۋ قىرعىز اۋىلدىق پارتكومنىڭ شۋجيى ليۋ لي جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعىن ارالاعاندا، كوشىرىلگەن تۇرعىن ناۋزات روزاحۇن: ”جاڭادان سالىنعان ٴۇي جىلى، پارتيانىڭ ابزال ساياساتى مەيىرلى، قوعامداعى ٴار سالانىڭ قامقورلىعى جۇرەگىمىزدى جىلىتتى“، ـ دەپ كوپشىلىكتىڭ جۇرەك ٴۇنىن جەتكىزدى.

4 ٴتۇرلى ”قۇرىلىستى“ بۇقارا القادى

1 ـ ايدىڭ 22 ـ كۇنى اسەن عافيز بەن ايەلى توحتىگۇل ياقۇپ اقىلداسىپ، اپتا سوڭىنداعى بازار كۇنىندە جاڭا جىلدىق سۋرەت، بوساعالىق جانە تۇمشالامالى شام اكەلىپ، ۇيلەرىن ادەمىلەپ اشەكەيلەپ قويماق بولدى، ويتكەنى بۇل جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرگەننەن كەيىنگى العاشقى كوكتەم مەرەكەسى.

جامانسۋ قىرعىز اۋىلى قاراسۋ قىستاعىندا اسەننىڭ ٴۇيى اپات زيانى اۋىر بولعان 40 وتباسىنىڭ ٴبىرى ەدى. قونىستانۋ يقۋاتىنان ايرىلعان وسى ۇيلەردى، ٴسوز جوق، شاعۋ كەرەك بولدى، اپاتقا ۇشىراعانداردىڭ جاڭا رايونعا كوشىپ بارىپ ورنالاسۋدى تاڭداۋىنا بولادى، سونداي ـ اق شاعىلعان ٴۇيىنىڭ اۋەلگى ورنىنان قايتادان ٴۇي سالۋدى تاڭداۋىنا بولادى، تاعى اۋدانعا بارىپ ٴۇي ساتىپ السا دا بولادى. اسەن مەن كورشىسى توحتىنياز تۇردى اقىلداسىپ كورىپ، اۋىلداستار كۇندە كەزدەسىپ ۇيرەنگەن، ەگىن سالۋعا، مال باعۋعا دا ادەتتەنگەن، سوندىقتان، ”كۇركەشەنى كوشىرمەي ـ اق“ اۋەلگى ورنىنا قايتادان سالۋدىڭ وزدەرىنە ٴتىپتى ۇيلەسەتىندىگىن تۇراقتاندىردى.

”اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋ بارىسىندا پارتيا مەن ۇكىمەت ەرەكشە جان اشىرلىقپەن، جان ـ جاقتى ويلاستىرىپتى“. قىستاعىمىزداعى اپات زيانى ٴبىرشاما اۋىر بولعان 40 وتباسىنىڭ بەسەۋى جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعىنا كوشىپ باردى، ٴبىر وتباسى اۋدان قالاشىىعىنداعى عيماراتقا كوشىپ كىردى، 34 وتباسى اۋەلگى ورنىنا قايتادان ٴۇي سالدى، ولاردىڭ ٴبارى وزدەرىنىڭ ٴىس جۇزىندىك احۋالدارىمەن ۇشتاستىرىپ، ەڭ ۇيلەسىمدى دەپ قاراعان ورنالاستىرۋ ٴتاسىلىن تاڭدادى“، ـ دەدى قاراسۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ياسىن سۇلايمان.

ٴتىلشى جەكە ـ جەكە جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعىنا كوشىپ بارعان وتباسىلارىنا، اۋەلگى ورنىنا ٴۇي سالعان وتباسىلارىنا، اۋدان قالاشىعىنان ٴۇي العان وتباسىنا بارىپ تىلشىلىك جاساعاندا، ولاردىڭ ٴوز ٴۇيىنىڭ جاعدايىنا ەڭ ۇيلەسىمدى ورنالاستىرۋ ٴتاسىلى بولعاندىقتان، وتباسىلاردىڭ كىرىستەرى ارتىپ، ٴبىر ٴۇيلى جان جاڭا تۇرمىستارىن كوڭىلدەنە اڭگىمەلەگەن ورتاقتىقتى بايقادى.

2024 ـ جىلى 3 ـ ايدىڭ 10 ـ كۇنى توپىراق كۇرەۋ ماشيناسى، جەر قازۋ ماشيناسى سياقتى ينجەنەريالىق ماشينالار جامانسۋ قىرعىز ۇلتتىق اۋىلى بوز قىستاعىنىڭ كىرە بەرىسىندەگى بوس جاتقان جەرگە جينالعاندا، بوز قىستاعىنداعى اپاتقا ۇشىراعان تۇرعىن مامەت ياسىن جاڭا اۋماققا كوشىپ بارۋ كەرەك دەگەن بايلامعا كەلدى! ويتكەنى سالىنعالى جاتقان كوشىرىلەتىندەر جاڭا اۋماعىنىڭ جانىندا بازار بار، تاعى ٴبىر قاتار دۇكەن سالۋ جوسپارلانىپتى، كەيىن بۇل جەر اۋىلداعى جاڭا ساۋدا اۋماعى بولماق. ايەلى ەكەۋىنىڭ ۇيلەرىندەگى 8 سيىر مەن 10 مۋ جەردى قاراي ٴجۇرىپ، دۇكەن اشىپ، ساۋدا جاساۋىنا بولادى، سويتسە كىرىستەرى ارتادى ەمەس پە؟

بىلتىر 6 ـ ايدىڭ 30 ـ كۇنى مامەتتىڭ ۇيىندەگىلەر اۋەلگى ۇيلەرىنىڭ ورنىنان ٴبىر كيلومەتر قاشىقتىقتاعى جامانسۋ شيڭفۋ جاڭا اۋماعىنا كوشىپ باردى. 8 ـ ايدىڭ سوڭىندا دۇكەندەرى اشىلدى. ”4 ايدا 5000 يۋان تاپتىق، وتە ريزا بولدىم“، ـ دەدى ول.

قىسقى ارەدىكتەن كەيىن توحتىنياز قىستاقتاعى جاڭا ۇيىندە بەكەر جاتپادى. جەر سىلكىنىسىنەن كەيىن ۇكىمەت وعان كومەكتەسىپ جاڭادان 80 شارشى مەتر ٴۇي سالىپ بەردى، تاعى جىلى قورا، شاعىن دوعاشا لاپاس سياقتى قۇرىلعىلاردى دا سايكەستىردى، ول نەبارى 40 مىڭ يۋاننان استام اقشا شىعاردى. ول تىلشىگە بىلاي دەدى: ”سيىر، قوي باعامىز، كوكونىس، جەمىس ەگەمىز، سىرتقا جۇمىس ىستەۋگە شىقساق قوسىمشا قاراجات بار، 8 بالدىق جەر سىلكىنىسىنە ٴتوزىمدى جاڭا ٴۇي سالىنعاننان كەيىن بار كۇشىمدى سالىپ اقشا تاپسام، كىرىسىم بارعان سايىن جوعارىلاي بەرەتىنى انىق“.

ٴۇشتۇرپان اۋدانى ورتالىعىنا ورنالاسقان شياڭحى جيايۋان تۇرعىندار شاعىن اۋماعىنا جەر سىلكىنىسىندە اپاتقا ۇشىراعان 42 وتباسى ورنالاستى. ەكى جىلدىڭ الدىندا ٴۇشتۇرپان اۋدانى يەڭاۋات اۋىلى يەڭاۋات قىستاعىنىڭ تۇرعىنى تۇراق توحتى اۋدان قالاشىعىنا ورنالاسقان ٴۇشتۇرپان اۋداندىق كاسىپتىك ـ تەحنولوگيالىق مەكتەبىنە كەلىپ اسپاز بولعان ەدى، جۇمىسى ۇيدەن الىس، ۇلى دا اۋدان ورتالىعىندا وقيتىندىقتان امالسىز اۋدان قالاشىعىنان ٴۇي جالداپ تۇرعان بولاتىن. بىلتىر ونىڭ ٴۇيى جەر سىلكىنىسىندە حاۋىپتى ۇيگە اينالىپ، ونىڭ اۋدان قالاشىعىنا كەلىپ ٴۇي الىپ ورنالاسۋىنا مۇمكىندىك تۋدى. ساياساتتى ۇعىسقاننان كەيىن، ايەلى ەكەۋى ٴارى ـ ٴسارى بولماستان قىستاقتان كەتىپ، اۋدان قالاشىعىنا كەلىپ ورنالاستى.

”اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋ ٴبىز ٴبىر ٴۇيلى جاندى قالادان ٴۇي الۋ ارمانىمىزعا جەتكىزدى“. قالالىق بولعاندارىنا جارتى جىلداي بولعانىمەن، تۇراقتىڭ ايەلى وسى ابزال ساياساتتى تىلگە تيەك ەتكەندە ٴالى دە اسەرلەنەدى. كۇيەۋى ەكەۋىنىڭ تاڭداعانى كولەمى 98.96 شارشى مەترلىك ٴۇي بولدى، جالپى باعاسى 227 مىڭ 608 يۋان، ۇكىمەت 144 مىڭ 400 يۋان قوسىمشا قاراجات بەرىپ، ەرلى ـ زايىپتىلار 83 مىڭ 208 يۋان شىعاردى، ”كەپىلدى قارىز جوق، ٴۇي جالداۋ اقىسىن دا تولەمەيتىن بولدىق، ٴبىر ٴۇيلى جان قالا مەن اۋىلدىڭ اراسىندا سابىلمايتىن بولدىق، اجەپتاۋىر اقشامىز ۇنەمدەلىپ قالدى“.

جوعارىداعى اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋدىڭ 3 ٴتۇرلى تاسىلىنەن باسقا، ورتاشا دەڭگەيدە بۇلىنگەن ۇيلەرگە مەڭزەس، جوندەۋ، بەكەمدەۋ دە اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋ ٴتاسىلىنىڭ ٴبىرى بولدى.

ٴۇشتۇرپان اۋداندىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى ما جيانجۇن بىلاي دەپ تانىستىردى: جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن ٴۇشتۇرپان اۋدانى 10 قانشا ٴۇي ساراپتاۋ قۇرىلىمىن ۇسىنىس ەتىپ، تۇرعىنداردىڭ ۇيلەرىنە قايتا ـ قايتا بارىپ ساراپتاۋ جۇرگىزىپ، جيىنى 10 مىڭ 392 ٴۇيدى ساراپتادى، مۇنىڭ ىشىندە 8189 ٴۇي حاۋىپسىز، 1432 ٴۇي ورتاشا دەڭگەيدە بۇلىنگەن، 771 ٴۇي اۋىر دارەجەدە ويراندالعان دەپ ساراپتالدى.

”ورتاشا دەڭگەيدە بۇلىنگەن ۇيلەردى بەكەمدەۋ، جوندەۋ، قاراماققا جاماپ ـ جاسقاۋ بولعانىمەن، مۇنداي ۇيلەر كوپتەگەن اۋىل ـ قالاشىقتارعا بىتىراي ورنالاسقان، جەر سىلكىنىسىنە توزىمدىلىگىن بەكەمدەۋ يقۋاتىنا جەتىپ، بۇقارانى ريزا ەتۋدىڭ قۇرىلىس مىندەتى توتەنشە اۋىر بولدى“. ما جيانجۇن بىلاي دەدى: كەيبىر قۇرىلىس اترەتتەرى ٴۇيدىڭ ساپاسىن جوعارىلاتۋ ٴۇشىن پايدا ـ زيانمەن ەسەپتەسپەي، ەكى ـ ٴۇش مىڭ يۋاندىق جۇمىستى دا نەشە رەت بارىپ، نەشە كۇن ىستەدى.

”بەستى شىنايى مويىنداۋ“ جۇرەك تۇكپىرىنەن ورىن الدى

ٴۇشتۇرپان اۋدانى جامانسۋ قىرعىز اۋىلى شەكارانىڭ ىرگەسىنە ورنالاسقان، بۇكىل اۋىلداعى 6 اكىمشىلىك قىستاقتىڭ بارىندە ٴبىر توپ شەكارا قورعاۋشى بار.

1 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى جامانسۋ قىرعىز اۋىلدىق ۇكىمەتى اۋلاسىنان 30 نەشە كيلومەتر قاشىقتىقتاعى بەدەل شەكارا وتكەلىندە 57 جاستاعى شەكارا قورعاۋشى روزى سادىق موتوتسيكلىمەن شەكارا شارلاپ قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، ۇيىندە ىستىق كاڭنىڭ ۇستىندە جاتىپ قول تەلەفون البۋمىن اقتارا باستادى. ول ورتا ەسەپپەن ٴار ايدا ٴبىر رەت ۇيىنە قايتادى، ٴار جولى تاۋ باۋرايىنداعى جاڭالىقتاردى قول تەلەفونىنا ٴتۇسىرىپ قايتادى.

روزى — جامانسۋ قىرعىز اۋىلى ايدىن قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، ونىڭ اتاسى مەن اكەسى دە شەكارا قورعاۋشىلار. ول تۋعاندا تاۋداعى ”ۇيلەرى“ جەر كەپە بولاتىن. وتكەن عاسىردىڭ 90 ـ جىلدارىندا ۇيلەرى تاس ٴۇي بولدى، كەيىن كەرپىش ـ بەتون قۇرىلىمدى جەر سىلكىنىسىنە ٴتوزىمدى ٴۇي بولدى. تاۋ باۋرايىنداعى تۇرعىنداردىڭ شوعىرلى قونىس اۋماعىندا ونىڭ دا بەيقۇت ٴۇيى بار. جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن تاۋداعى قوي قورالارى قۇلاعانى بولماسا، تاۋداعى، تاۋ باۋرايىنداعى ۇيلەرى تۇگەل امان ـ ەسەن ەكەن.

2024 ـ جىلعى سۋرەتتەردە جەر سىلكىنىسى تۋىلعاننان كەيىن قىستاق پەن اۋىلدى قالپىنا كەلتىرىپ، قايتادان قۇرعان ٴاربىر وزگەرىس ەستەلىككە الىنعان، بۇل ونىڭ شەكارانى كۇزەتۋ بەكىمىن اناعۇرلىم بەكەمدەدى. ”وتاننىڭ قۇدىرەتتىلىگى بولماسا، شەكارانىڭ ورنىقتىلىعى بولماسا، وسىنشاما جاقسى ساياساتتار بولماسا، ٴبىز دە وسىنشاما تەز اۋەلگى قالپىمىزعا كەلىپ، قايتادان قۇرا المايتىن ەدىك“، ـ دەدى ول.

بەدەل تاۋىنىڭ اۋزىنان 8 كيلومەتر قاشىقتىقتاعى جەر شينجياڭ شەكارادان كىرىپ ـ شىعۋ شەكارالىق قورعانىس تەكسەرۋ باس پۋنكتى اقسۋ شەكارا باسقارۋ تارماق اترەتى جامانسۋ شەكارا ساقشى بولىمشەسىندەگى ايەل شەكارا قورعاۋشىلار اترەتىنىڭ مىندەت وتەۋ ورنى بولاتىن. شەكارا قورعاۋشىلار اترەتىنىڭ باستىعى مايرا مامەت بىلاي دەدى: جەر سىلكىنىسى تۋىلعان سوڭ، شينجياڭ ٴىشى ـ سىرتىنداعى جوعارى، ورتا تەحنيكۋم مەكتەپتەرىنەن وقۋ تاۋىسىپ قايتىپ كەلگەن قىزدار پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ جەر سىلكىنىسىنە قارسى اتتانىپ، اپاتتان قۇتقارۋعا دەرەۋ ۇيىمداستىرىپ، اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتادان قۇرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋ بارىسىن ٴوز كوزىمەن كورگەننەن كەيىن بارلىعى قاتتى اسەرلەنىپ، وتاننىڭ مەيىرلى ۇلى شاڭىراعىندا تۇرمىس كەشىرۋدىڭ وتە باقىتتى ەكەنىن سەزىنىپ، وتان ٴۇشىن شەكارا قورعاۋ ماقساتىندا شەكارا قورعاۋشى بولۋعا جابال تىزىمدەلدى.

جامانسۋ باقىت جاڭا اۋماعىنىڭ قاقپاسىنان كىرگەندە مادەنيەت الاڭى مەن جەلبىرەگەن مەملەكەت تۋى كوزگە تۇسەدى. الاڭنىڭ جانىندا قىرعىز ۇلتىنىڭ مۋزيكا اسپابى قومىزدىڭ ٴمۇسىنى قويىلعان، بوز قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى مامەت ايۇپ تىلشىگە بىلاي دەدى: اۋدان جامانسۋ باقىت جاڭا اۋماعىن قۇرۋدى جوسپارلاعان كەزدە، قۇرىلىس ۇلگىسى، بولمە جوبالاۋ، اۋلانى ورنالاستىرۋدان الەۋمەتتىك قۇرىلعىلار، ساۋدا دۇكەنى، باعىمشىلىق ٴوڭىرى سياقتىلاردا بۇقارانىڭ ۇسىنىسىن تولىق تىڭداپ، بۇقارانى ايرىقشا رازى ەتتى، ”سەن ەگەر كوكتەم مەرەكەسىندە كەلەر بولساڭ، بۇل ارانىڭ قانشالىقتى دۋماندى ەكەنىن كورەسىڭ. ٴارقايسى قىستاقتىڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر شاعىن اترەتى وزدەرى قۇراستىرىپ، وزدەرى ورىنداعان نومىرلەردى قويادى، كەيبىر حالىق اراسىنداعى ونەرپازدار بۇقارانىڭ پارتياعا العىس ايتۋ، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ جۇرەك ۇندەرىن نومىرلەرگە توعىستىرىپ جىبەرەدى“.

جامانسۋ باقىت جاڭا اۋماعىنىڭ قاقپاسىنداعى بىرنەشە قوس بوساعالىق، قازىر ساياحاتشىلار ەڭ الدىمەن ٴسوزسىز باراتىن جەرگە اينالدى. مۇنداعى ٴبىر قوس بوساعالىققا: پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ جەر سىلكىنىسى اپاتىنان قۇتقارعان قامقورلىعىن ەستە ماڭگى بەرىك ساقتاپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن شىنايى بەكەمدەيمىز، ـ دەپ جازىلعان.

اپاتتان كەيىنگى قالپىنا كەلتىرۋ، قايتا قۇرۋ بارىسىندا ٴۇشتۇرپان اۋدانى 191 ميلليون يۋان قارجىنى ٴبىر تۇتاس جوسپارلاپ قوسىپ، 209 ٴۇيدى بۇرىنعى ورنىندا قايتا سالدى، 41 وتباسىن جاڭا اۋماققا كوشىردى، 42 وتباسىن قالاعا ورنالاستىردى، 714 ٴۇيدى جوندەپ، بەكەمدەدى، مال باعۋ تۇيىنىندە 411 حاۋىپسىز ٴۇي سالدى، 3 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا قالپىنا كەلتىرۋدى، قايتادان قۇرۋدى ورىنداپ ٴارى اپاتقا ۇشىراعان بۇقارانى مەيىرگە تولى جاڭا ۇيگە يە ەتتى.

”ٴبىر تۇتاس جوسپارلانعان قارجى جوعارى جاقتىڭ بوساتۋىنان، شينجياڭعا كومەكتەسۋ بويىنشا قارجى قوسۋدان، قوعامنىڭ ٴارقايسى سالاسىنىڭ جىلۋعا اتاۋىنان، ت. ب كەلدى، نىساندى اتقارۋعا ٴار جاق قولداۋ كورسەتتى. ٴبىز جەر سىلكىنىسىنەن كەيىنگى قايتا قۇرۋ ينجەنەرياسىن ساپالى، تاريحتىڭ سىنىنان وتەتىن حالىق تىلەگى ينجەنەرياسى ەتىپ تۇلعالاۋمەن قاتار، كوپ ٴتۇرلى دانەكەر، كوپ ٴتۇرلى ٴتاسىل ارقىلى ٴار ۇلت بۇقاراسىن بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرەتىن، داڭق پەن نامىستا بىرگە بولاتىن، اششى ـ تۇششىنى بىرگە تاتاتىن، تاعدىرلاس بولاتىن ورتاق تۇلعا ۇستانىمىن بەرىك ورناتىپ، ۇلى وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىن، جۇڭحۋا مادەنيەتىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى شىنايى مويىنداۋىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن ٴبىر نيەتپەن بىرگە جۇزەگە اسىرۋعا جەتەكتەدىك“، ـ دەدى يان حۋا.