سالىنىپ جاتقان 3 تەمىر جول ارناۋلى لەنياسى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى

ىلە وبلىسى تەمىر جول قاتىناس تورىن قالىپتاستىرادى

تىلشىلەرىمىز لي يافىڭ، چىن تيانجين، ەرىكتى ٴتىلشى فىڭ حايسىن حابارلايدى. سوڭعى جىلداردان بەرى، ىلە وبلىسى تەمىر جول نىسانى قۇرىلىسىن تۇتقا ەتىپ، تەمىر جول قاتىناس تورىن جەدەل ورنالاستىرىپ، وسىزاماندانعان ستەرەولدى قاتىناس جۇيەسىن كۇش سالا قۇرىپ، تەمىر جولدىڭ ىلە وبلىسىنىڭ ٴاربىر اۋدان، قالالارىنا تيىمدىلىك اكەلۋىنە مۇمىكىندىك جاساپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا تىڭ قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى.

قۇلجا قالاسى ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى − اقتوبە ونەركاسىپ باقشاسىنىڭ سايكەستى قۇرىلىس نىسانى، ول اقتوبە ونەركاسىپ باقشاسىنىڭ ونىمدەرى مەن شيكىزاتىن تاسىمالداۋعا قىزمەت وتەيتىن تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى. نىساننىڭ باستالۋ ٴتۇيىنى جىڭ ـ ىلە ـ قورعاس تەمىر جولى ٴپانجىم بەكەتىنىڭ باتىس شەتىندە (رەليس تۇتاستىرادى)، اياقتالۋ ٴتۇيىنى اقتوبە باقشا رايونىنىڭ شىعىس سولتۇستىك جاعىنداعى قۇلجا نيڭيۋان بەكەتى (جاڭادان سالىنادى) بولادى، قۇرىلىس اياسى مەن كولەمى جاعىنان جاڭادان سالىناتىن نەگىزگى لەنيانىڭ ۇزىندىعى 7.1 كيلومەتر، جوباداعى جىلدامدىعى ساعاتىنا 80 كيلومەتر بولىپ، جالپى 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلادى.

3 ـ ايدىڭ 7 ـ كۇنى ٴتىلشى قۇلجا قالاسى ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى قۇرىلىس نىسانىنىڭ جۇمىس باسىنان جۇمىسشىلاردىڭ ماشينامەن جەر بەتىن تازالاۋ، تەگىستەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، كەيىنگى كوپىر باعانىن ورناتۋ، جول تاعانىن سالۋعا پايدالانىلاتىن قۇرىلىس جابدىقتارىن جاپپاي دايىنداپ جاتقانىن كوردى.

”تۇتاس لەنيادا 3 كوپىر بار بولىپ، قازىر ەكى جەردە قۇرىلىس جۇرگىزىلۋدە، مەجەمەن كەلەر جىلدىڭ سوڭعى جارىمىندا تۇتاس لەنيانىڭ قۇرىلىسى اياقتالادى“ دەدى قۇلجا قالاسى ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى نىسانىنىڭ باس ينجەنەرى لي ميڭچي.

قۇلجا قالاسى قالا تاسىمالى (توبى) شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى جۇمىس باسقارۋ ٴبولىمىنىڭ جاۋاپتىسى جاڭ جىبين بىلاي دەپ تانىستىردى: ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى سالىنعاننان كەيىن، قۇلجا قالاسىنىڭ تەمىر جولمەن كوپ تاسىلاتىن تاۋارلار جاعىنداعى جانە تەمىر جول زات اينالىمى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنداعى ولقىلىقتارى تولىقتانىپ، جۋىق مەزگىلدە وبلىس ىشىندە تاس جول، تەمىر جول بىرلەسكەن تاسىمال كاسىپ سالاسىن دامىتۋ جاعىنداعى ”شاعىن اينالىمدى“ جۇزەگە اسىرادى؛ ورتا مەرزىمدە ٴپانجىم بەكەتىنىڭ تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى جىڭ ـ قۇلجا ـ قورعاس تەمىر جولىمەن، ىلە ـ اقسۋ تەمىر جولىمەن تۇتاسىپ، شينجياڭ ىشىندە تەمىر جولمەن كوپ تاسىلاتىن تاۋارلار جانە زات اينالىمى تاسىمالىنىڭ ”ورتا اينالىمىن“ جۇزەگە اسىرادى؛ ۇزاق مەرزىمدە تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى مەملەكەتتىك تەمىر جول تورىمەن تۇتاسىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ بويىنداعى مەملەكەتتەردىڭ قالالارىمەن ۇلاستىرۋدى، تۇتاستىرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ”ۇلكەن اينالىم“ قالىپتاستىرىپ، ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ قۇرىلىسىنداعى باتىسقا اشىق ۇستالعان مەرۋەرت قالانى جانە جوعارى يقۋات دارەجەسىندەگى ميلليون جان سانى بار قالانى بار كۇشپەن قۇرۋعا قوزعاۋشى كۇش قوسادى.

قورعاس قالاسىنداعى تاس جول، تەمىر جول بىرلەسكەن تاسىمال حالىقارالىق زات اينالىمى باقشاسى نىسانى − ىلە وبلىسىنىڭ زات اينالىمى بايلىعىنىڭ شوعىرلانۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، زات اينالىمى يقۋاتى قۇرىلىمىن ساپالىلاندىرۋدىڭ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ ناقتى بەينەسى. قازىر تۇلعالىق قۇرىلىسى سالىنىپ بولدى، جۇمىسشىلار ٴۇي ٴىشىن اشەكەيلەۋ، قۇبىر جەلىلەرىن جاتقىزۋ، جابدىقتاردى ورناتۋ جانە سايكەستى قۇرىلعىلار قۇرىلىسى جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە.

ۇعىسۋعا قاراعاندا، بۇل نىساننىڭ يەلەگەن جەر اۋدانى 3360 مۋ، جالپى 5 ميلليارد 500 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان، ٴبىر باقشا، جەتى رايون، ٴتورت تۇعىردان قۇرالعان، كەدەندىك باقىلاۋ ـ باسقارۋ رايونى، جالپىلىق سايكەستى رايون، زات اينالىمى قامبا رايونى، تەمىر جول جۇمىس رايونى سياقتىلاردى قامتيدى، باستىسى، حالىقارالىق ساۋدا، مانەرلەۋ رايونى، جۇڭگو ـ ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ حالىقارالىق زات قامبالاۋ رايونى، ينفورماتسيالاندىرۋ تۇعىرى جانە اينالىمدى رەتتەۋ ورتالىعى، سونداي ـ اق سايكەستى قوسالقى قۇرىلعىلار سالىنادى، نەگىزگى يقۋاتى − حالىقارالىق ارناداعى كوپ تاسىلاتىن زاتتاردى كوپتەگەن ۇلگىدە بىرلەسىپ تاسىمالداۋ، زات اينالىمى ۇيىمدارىنىڭ جوعارى ٴونىمدى اينالىمىن قامتاماسىزداندىرىپ، ٴىش پەن سىرتتى ۇشتاستىرۋ ارقىلى وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ دامۋىنا تىرەك بولىپ، ٴوز ٴوڭىرىنىڭ كاسىپ سالاسىنىڭ تيپىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جەبەۋ، سونىمەن بىرگە، مەملەكەتتىڭ زات اينالىمى ”ارنا + توراپ + تور“ اينالىم جۇيەسىمەن توعىسۋ.

”نىساندا جالپى 34 جەكە ٴتۇر بار بولىپ، قازىر نىساننىڭ %95 ورىندالىپ بولدى، 2025 ـ جىلى 6 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنىنەن بۇرىن پايدالانۋعا بەرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز“ دەدى جۇڭگو تەمىر جول 14 ـ مەكەمەسى توبى شەكتى سەرىكتەستىگى قورعاس تاس جول، تەمىر جول بىرلەسىپ تاسىمالداۋ حالىقارالىق زات اينالىمى ورتالىعى قۇرىلىس نىسانىنىڭ جاۋاپتىسى فان ۋيفىڭ.

قورعاس ازيا - ەۆروپا ساۋدا - زات اينالىمى توبى تاس جول، تەمىر جول بىرلەسىپ تاسىمالداۋ حالىقارالىق زات اينالىمى ورتالىعى نىسانىنىڭ جاۋاپتىسى جۋ ميڭشياۋ بىلاي دەپ تانىستىردى: نىسان سالىنىپ بولعاننان كەيىن، كوپتەگەن ۇلگىدەگى بىرلەسىپ تاسىمالداۋ كەشەندى زات اينالىمى قىزمەت وتەۋ تۇعىرىن قۇرۋ ارقىلى قورعاستىڭ شەكارادان وتكىزۋ زات اينالىمى قىزمەت وتەۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ باسەكەلىك قۋاتىن جوعارىلاتىپ، قورعاستى باتىسقا ەسىك اشۋداعى شەكارا وتكەلى قالاسى ەتىپ قۇرىپ، ەل ٴىشى ۇلكەن اينالىمىن نەگىزگى تۇلعا ەتكەن، ەل ٴىشى، حالىقارا سىندى قوس اينالىم ٴبىرىن - ٴبىرى جەبەيتىن جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسادى.

ساناققا قاراعاندا، قازىرگە دەيىن وبلىسقا توتە قاراستى تەمىر جولداردا ”ٴبىر ەندىك، ەكى بويلىق“ بويىنشا تەمىر جول جەلىسى جۇيەسى العاشقى ادىمدا قالىپتاسقان، ولار جەكە - جەكە لانجوۋ - شينجياڭ تەمىر جولى، جىڭ - قۇلجا - قورعاس تەمىر جولى، كۇيتۇن - بەيتۇن تەمىر جولى. مۇندا جيىنى 27 تەمىر جول ارناۋلى لەنياسى، سالىنىپ جاتقان 3 تەمىر جول ارناۋلى لەنياسى بار، ولار جەكە - جەكە قۇلجا قالاسى ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى لەنياسى، قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى تەمىر جول تورابى كوپ فورمالى بىرلەسىپ تاسىمالداۋ الاڭى، پۋنكت قۇرىلىس نىسانى (1 - مەرزىمدىك) (ولشەمدى رەليس، كەڭ رەليس)، قازىر ىلە وبلىسى قۇلجادان اقسۋعا دەيىنگى تەمىر جول نىسانىن، جىڭ - قۇلجا - قورعاس تەمىر جول لەنياسىنىڭ قۋاتىن ارتتىرۋ، جاڭالاۋ ينجەنەرياسىن، ٴۇرىمجى - كۇيتۇن 3 -، 4 - تەمىر جولدارى سىندى ٴۇش ٴىرى ٴتۇيىندى تەمىر جول نىسانىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدە.

ٴتىلشىنىڭ ۇعىسۋىنا قاراعاندا، وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭدى تۇتاستىراتىن قۇلجادان اقسۋعا دەيىنگى تەمىر جولدىڭ قۇرىلىسى بيىل باستالعان، نىسان سالىنىپ بولعاننان كەيىن وڭتۇستىك، سولتۇستىك شينجياڭنىڭ جول ارالىعى 1170 كيلومەتر قىسقارادى، بۇل تيانشان تاۋىن اينالىپ وتەتىن جولمەن بارابار بولىپ، جولدىڭ ۇشتەن ەكىسى قىسقارادى ەكەن. تەمىر جول لەنياسىنىڭ قۋاتىن ارتتىرۋ، جاڭالاۋ نىسانىنىڭ جارامدىلىعىن زەرتتەۋ جوباسىن ساپالىلاندىرىپ، جاڭالاعاننان كەيىن كۇنىنە قاتىنايتىن پويەز 130 جۇپقا جەتىپ، قورعاس وتكەلى ارقىلى كەدەننەن زات وتكىزۋ ونىمدىلىگى %40 تەن استام جوعارىلايدى. ۇرىمجىدەن كۇيتۇنگە دەيىنگى 3 ـ، 4 ـ تەمىر جول لەنيالارىنىڭ بارلاۋ ـ تەكسەرۋ، جوبالاۋ بويىنشا مەردىگەر شاقىرۋ جۇمىستارى باستالعان، نىسان سالىنىپ بولعاننان كەيىن كۇيتۇن مەن ورتالىق قالا شوعىرىنىڭ ٴبىر ساعاتتىق قاتىناس شەڭبەرى قالىپتاستىرىلادى ەكەن.

ىلە وبلىستىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى ليۋ شان بىلاي دەپ تانىستىردى: قۇلجادان اقسۋعا دەيىنگى تەمىر جول اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرىن تاسىمالداۋدىڭ وزىندىك قۇنىن %25 تومەندەتەدى، سونىمەن بىرگە، لەنيا بويىنداعى 11 اۋدان، قالانىڭ ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋىن جەبەيدى. جىڭ ـ ىلە ـ قورعاس تەمىر جول لەنياسىنىڭ قۋاتى ارتىپ، جاڭالانعاننان كەيىن، جۇڭگو ـ ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ اۋىستىرىپ تيەۋ ۋاقىتى 3 ساعات قىسقارادى، 2 جىل ىشىندە جىلدىق زات وتكىزۋ مولشەرى 20 ميلليون توننادان اسىپ، ىلە اڭعارىندا 10 مىڭنان استام جۇمىس ورنى ازىرلەنەدى. مەجەگە نەگىزدەلگەندە، ٴۇش ٴىرى نىسان جاپپاي سالىنىپ بولعاننان كەيىن، ىلە وبلىسىنىڭ تەمىر جول تورىنىڭ جيىلىگى %30 جوعارىلاپ، قازىرگى قاتىناۋ مولشەرى %85 تەن اسادى ەكەن.

ليۋ شان بىلاي دەدى: قازىر ىلە وبلىسى سولتۇستىك شينجياڭ جوعارى قارقىندى تەمىر جولىنىڭ كۇيتۇننەن قورعاسقا دەيىنگى بولىگى، قورعاس - دۋلات - الماتى بولىگى، قۇلجادان بالعىنتايعا دەيىنگى تەمىر جول، كۇيتۇننەن كۇنەسكە دەيىنگى تەمىر جول سياقتى 4 نىساننىڭ الدىڭعى مەرزىمدىك قىزمەتىن تەڭ قادامدا ىلگەرىلەتىپ، مەملەكەتتىڭ ”15 - بەسجىلدىق“ جوباسىنا ەنگىزۋگە كۇش سالۋدا. ”ەڭ سوڭعى ٴبىر شاقىرىم“ قۇرىلىسى جاعىندا، ىلە وبلىسى 14 تەمىر جول ارناۋلى لەنياسىن جاڭادان سالىپ، ىلە وبلىسىنداعى 11 ونەركاسىپ باقشا رايونىن، 3 زات اينالىمى تورابىن رەليسپەن ٴتۇيىلىستىرۋ ماسەلەسىن ٴتۇيىندى تۇردە شەشۋدى جوسپارلادى.

سۋرەتتە: قۇلجا قالاسى ٴپانجىم بەكەتى تەمىر جول ارناۋلى تاسىمال لەنياسى قۇرىلىس نىسانىنىڭ ناق مايدانىندا جۇمىسشىلار ماشينامەن جەر بەتى جۇمىستارىن جۇرگىزۋدە.

لي يافىڭ فوتوسى