ٴتىلشىمىز دۋ لەي حابارلايدى. ”شينجياڭ قارا اراسى تۇقىمىنىڭ قورعالۋى جاقسى، بال ٴونىمى جوعارى بولعاندىقتان ومارتاشىلار ايرىقشا ۇناتادى“. 3 - ايدىڭ 5 - كۇنى تاڭەرتەڭ قورعاس اۋدانى لۋساۋگۋ قالاشىعىنىڭ ەگىنشىسى لي رۋلەي اۆتوكولىكپەن 300 كيلومەترگە جۋىق جول باسىپ، كۇنەس اۋدانىنداعى شيەجي - ان قارا ارا باعىمشىلىعى وتباسى ەگىس الاڭىنان 30 ٴۇيىر شينجياڭ قارا اراسىن ساتىپ العان، ول جوعارىداعىداي قاراپايىم ٴبىر اۋىز سوزبەن ٴوزىنىڭ شينجياڭ قارا اراسىن ۇناتاتىندىعىن ٴبىلدىردى.

شينجياڭ قارا اراسى − ەلىمىزدەگى ٴتورت ۇلكەن ارا تۇقىمىنىڭ ٴبىرى، ٴبىتىمى ۇلكەن، دەنە قۋاتى جاقسى، سۋىققا، ىندەتكە ٴتوزىمدى، شىرىن جيناۋ قۋاتى كۇشتى بولۋداي باسىمدىلىققا يە، نەگىزىنەن ىلە اڭعارىنا تارالعان. سوڭعى جىلداردان بەرى، ىلە وبلىسى شينجياڭ قارا اراسىن قورعاۋ جانە دامىتۋ قىزمەتىن شىنايى كۇشەيتۋ ارقىلى كەزەڭدىك تابىسقا قول جەتكىزدى. قازىر ىلە وبلىسىندا جيىنى 245 مىڭ ٴۇيىر بال اراسى (مۇنىڭ ىشىندە شينجياڭ قارا اراسىنان 69 مىڭ ٴۇيىر) بار بولىپ، 2024 - جىلى 5650 توننا بال ٴوندىرىلىپ، ٴۇيىر سانى مەن بال ٴونىمى  مولشەرى جاعىنان شينجياڭ بويىنشا ٴبىرىنشى ورىندى يەلەپ، ارا شارۋاشىلىعىنىڭ جالپى ٴونىم قۇنى ٴبىر ميلليارد 350 ميلليون يۋان بولدى. شينجياڭ قارا اراسىنىڭ جيناعان گۇل شىرىنى مول ٴارى الۋان ٴتۇرلى بولىپ، بۇدان وزگەشە ٴدامدى ىلە بال ونىمدەرى ٴوندىرىلىپ، بازاردىڭ قارسى الۋىنا يە بولىپ، ىلەدەگى ومارتاشىلاردىڭ ماڭىزدى ەكونوميكالىق كىرىس قاينارىنا اينالدى.

لي رۋلەي تىلشىگە بىلاي دەدى: ارا باعۋ كاسىبىمەن شۇعىلدانعانىما ون نەشە جىل بولدى، العاشىندا نەگىزىنەن يتاليا بۋدانداستىرىلعان اراسىن باققامىن. كەيىن شينجياڭ قارا اراسىنىڭ ارتىقشىلىعىن ٴبىلىپ، شينجياڭ قارا اراسى باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداندىم، ٴار ساندىق ارا ٴۇيىرىنىڭ ٴونىمى بۇرىنعىدان %10 ارتىپ، ٴار جىلى بال اراسىنان 100 نەشە ٴۇيىر باعىلىپ، بال ٴونىمىنىڭ جىلدىق ٴونىم مولشەرى 3 تونناعا جەتتى.

لي رۋلەي بىلاي دەدى: ”شينجياڭ قارا اراسى ٴبىزدىڭ جەرگىلىكتى ساپالى تۇقىمدىق  بايلىعىمىز، شينجياڭ قارا اراسىن قورعاۋ، پايدالانۋ، دامىتۋ ومارتاشىلار مەن ارا شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسى جونىنەن توتەنشە پايدالى“.

ٴتىلشىنىڭ ىلە وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسىنەن ۇعىسۋىنشا، «ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ شينجياڭ قارا اراسىنىڭ گەنەتيكالىق بايلىعىن قورعاۋ ەرەجەسى» 2023 - جىلى 5 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن باستاپ رەسمي اتقارىلعان، ىلە وبلىسى ٴونىمدى شارالار قولدانىپ، سىرتتان كەلگەن ارا تۇقىمىنىڭ كىرۋىن قاتاڭ شەكتەگەن؛ مەملەكەت دارەجەلى شينجياڭ قارا اراسى بايلىعىن قورعاۋ رايونى مەن ونىڭ تۇقىمىن قورعاۋ الاڭىن قۇرىپ، قارا ارا بايلىعىن، شىرىن قاينارلى وسىمدىكتەردى جاپپاي تەكسەرۋ جانە گەنەتيكالىق ماتەريالىنا تالداۋ جاساۋ قىزمەتىن ورىستەتىپ، شينجياڭ قارا اراسى مەن شىرىن قاينارلى وسىمدىكتەردىڭ نەگىزىن يگەردى. شينجياڭ قارا اراسى تۇقىمىن جەتىلدىرۋ، جاساندى جولمەن ۇرىقتاندىرۋ جانە باعىمشىلىق ولشەمىن جاساپ، باعىمشىلىقتى ارناعا ٴتۇسىردى؛ نىلقى اۋدانى بال فەرماسى شينجياڭ قارا ارا تۇقىمى، مال - قۇس ٴوندىرىس رۇقسات كۋالىگىن الىپ، ٴار جىلى ومارتاشىلاردى 2000 ارا پاتشاسىمەن تەگىن قامداپ، ارا شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىن پارمەندى تۇقىم قاينارىمەن قامتاماسىز ەتتى.

سونىمەن بىرگە، ىلە وبلىسى ىلگەرىندى - كەيىندى «ىلە بالى»، «نىلقى قارا ارا بالى» جاعراپيالىق بەلگى تاۋار ماركاسىن ٴوتىنىش ەتۋ جانە كۋالىك بەرۋ قىزمەتىن ورىنداپ، قاتىستى ٴونىم ولشەمىن بەلگىلەپ، 14 كاسىپورىننىڭ پايدالانۋىنا ۇقىق بەرىپ، 46 - كەزەكتى حالىقارالىق بال كاسىبى بىرلەستىگىنىڭ شىرىن بال التىن مەدالىن الدى.

شيە جي - ان وتكەن عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنان باستاپ شينجياڭ قارا اراسىن باعىپ كەلەدى، قازىر ونىڭ باعىمىنداعى قارا ارا سانى 300 ۇيىرگە جەتتى. سوڭعى جىلدارى ول شينجياڭ قارا اراسىن وسىرۋگە كىرىستى. ارا ٴۇيىرىن الۋەتتەندىرۋ تەبىندى بولعاندىقتان، ٴار جىلى قارا ارا ۇيىرىنەن 200 ىن ساتىپ، 80 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزسە، وعان بال، ارا پاتشاسى قويمالجىڭى، گۇل توزاڭى سياقتى ارا ونىمدەرىنىڭ كىرىسىن قوسقاندا، بال اراسى باعىمشىلىعىنىڭ جىلدىق ٴونىم قۇنى 300 مىڭ يۋانعا جەتكەن. شيە جي - ان بىلاي دەدى: ”شينجياڭ قارا اراسىنىڭ ارتىقشىلىعى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى، الايدا جاقىن ۇيىرلەر ارا كوبەيۋ، تۇقىمدىق ازعىنداۋ سياقتى ماسەلەلەر دە كۇن سايىن كورنەكتىلەنە تۇسۋدە، بۇل ٴبىزدىڭ شۇعىل شەشۋگە ٴتيىستى ماسەلەمىز“.

وسى جاعدايعا باعىتتاي وتىرىپ، 2024 - جىلدان بەرى ىلە وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسى جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ بال اراسىن زەرتتەۋ ورنىمەن بىرلەسىپ، بال اراسى كاسىپ سالاسى تەحنيكالىق ۇجىمىن قۇرىپ، تەحنيكتەر مەن مامانداردى بال اراسى تۇقىمىن جەتىلدىرۋ تەحنيكاسىنان قامال الۋعا ۇيىمداستىرىپ، شينجياڭ قارا اراسىنا قاتىستى گەندى جيناپ، ٴتۇرلى جولدارمەن تاربيەلەۋ ارقىلى بال اراسىنىڭ جاساندى جولمەن ۇرىقتاندىرۋ تەحنيكاسىن يگەرىپ، ارا ٴۇيىرىن عىلمي جولمەن باعۋعا جەتەكشىلىك ەتتى.

قۇلجا اۋدانىنىڭ ۇيعۇر ٴۇشون قالاشىعىنداعى ومارتاشى چىن جۇنلي تەبىرەنە بىلاي دەدى: ”بۇرىن ارا پاتشاسىن اۋىستىرۋدا بۇكىلدەي تۇيسىككە سۇيەنەتىنبىز، تاربيەلەۋ كۋرسسىنا قاتىناسقاننان كەيىن عانا بۇل جاعىنداعى ٴبىلىمنىڭ وسىنشاما مول ەكەنىن ٴتۇسىندىم. مامانداردىڭ ۇيرەتكەن ٴادىسى بويىنشا ارا تۇقىمىن تاڭداعان ەدىم، مەن وسىرگەن ارا ٴۇيىرى اقاۋسىز بولۋمەن بىرگە، سانى دا مولايا ٴتۇستى، ارا پاتشاسىنىڭ جۇمىرتقالاۋى مول بولىپ بۇل رايون ٴىشى - سىرتىنداعى ومارتاشىلاردىڭ قۇپتاۋىنا يە بولدىم ٴارى ٴبىر جولدا 100 جاشىك ارا ٴۇيىرىن ساتىپ، 40 مىڭ يۋاننان استام كىرىس كىرگىزدىم.

چىن جۇنلي سياقتى قارا ارا باعۋدىڭ يگىلىگىن كورگەن ومارتاشىلار از ەمەس. ساناققا قاراعاندا، تاربيەلەۋگە قاتىناسقان ومارتاشىلاردىڭ ارا ٴۇيىرىن، ارا پاتشاسىن باعىپ - باسقارۋ ساپاسى كورنەكتى جوعارىلاپ، ارا ٴۇيىرىنىڭ ىندەتكە قارسى تۇرۋ قۋاتى كۇشەيگەن. ساناققا قاراعاندا، بيىل 2 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن، وبلىسقا توتە قاراستى ورىندارداعى ومارتاشىلاردىڭ كوكتەمدە ساتىپ شىعارعان بال اراسى 12 مىڭ ۇيىرگە جەتىپ، ٴاربىر ٴۇيىردىڭ ساتىلۋ باعاسى 350 يۋاننان 500 يۋانعا دەيىن بولىپ، ومارتاشىلاردىڭ كىرىسى مولايعان.

ىلە وبلىستىق اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق مەكەمەسى قارا ارا كەڭسەسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ياڭ جيالين بىلاي دەپ تانىستىردى: ”ارا شارۋاشىلىعى جاعىنداعى ٴتۇرلى تەحنيكالاردى جەتىلدىرۋ كۋرسىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى ىلەدەگى ومارتاشىلاردىڭ تۇقىم جەتىلدىرۋ جاعىنداعى تەحنيكالىق ورەسىن كورنەكتى جوعارىلاتىپ، ارا شارۋاشىلىعى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا نەگىز قالادىق. كەلەسى قادامدا، ٴبىز ارا شارۋاشىلىعى جاعىنداعى تاربيەلەۋ، جەتەكشىلىك ەتۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ىلە وبلىسىنىڭ ارا تۇقىمىن دامىتۋ جوباسىن جاساپ، ارا تۇقىمىن قورعاۋدى كۇشەيتىپ، شينجياڭنىڭ قارا ارا كاسىبىنىڭ جان - جاقتى، جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتىڭ گۇلدەنۋىنە دەم بەرەمىز“.