— پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرگى رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ تابىستارى جونىندە جالپى شولۋ
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى
مەملەكەتتىڭ قۇدىرەتتەنىپ كوركەيۋى، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى زاتتىق وركەنيەتتىڭ قوردالانۋىن قاجەت ەتەدى، اسىرەسە، رۋحاني وركەنيەت دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋىن قاجەت ەتەدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: حالىقتىڭ رۋحاني دۇنيەسىنىڭ بارىنشا بايۋى بولماسا، ۇلتتىڭ رۋحاني كۇشىنىڭ ۇزدىكسىز كۇشەيۋى بولماسا، ٴبىر مەملەكەت، ٴبىر ۇلت دۇنيە ٴجۇزى ۇلتتار قاتارىندا قاسقايىپ تۇرا المايدى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى قىزمەتى شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، سوتسياليستىك وزەكتى قۇن كوزقاراسىنىڭ جەتەكشىلىك رولىن كۇشەيتىپ، مۇرات ـ سەنىم تاربيەسىن جانە ازاماتتىق ٴمورال قۇرىلىسىن تەرەڭدەتىپ، حالىقتىڭ يدەيالىق سانالىلىعىنىڭ، ٴمورالدىق دەڭگەيىنىڭ، وركەنيەت ساپاسىنىڭ ۇزدىكسىز جوعارىلاۋىن، رۋحاني بەت ـ بەينەسىنىڭ اناعۇرلىم اسقاق بولۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭا جورىقتا ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە قۇدىرەتتى رۋحاني تىرەك ازىرلەدى.
مۇرات ـ سەنىمدى نىعايتتى،
ۇزدىكىسز ارقاۋدى بەكەمدەپ، نەگىزدى جەتىلدىردى
رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى، تۇپتەپ كەلگەندە، ادامنىڭ يدەيالىق قۇرىلىسى، جان دۇنيە قۇرىلىسى، وندا دۇرىس دۇنيە كوزقاراسى، ٴومىر كوزقاراسى، قۇن كوزقاراسى بار سوتسياليزم قۇرۋشىلارىن جەتىلدىرۋگە نازار شوعىرلاندىرىلعان.
حالىقتا سەنىم بولسا، مەملەكەتتە قۋات، ۇلتتا ٴۇمىت بولادى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى قىزمەتىندە ۇلتتى گۇلدەندىرۋ ۇلى مىندەتىن ارقالاي الاتىن ٴداۋىر جاڭا ادامدارىن باۋلۋ كوزدەلىپ، ۇزدىكسىز سەنىم نەگىزى بەكەمدەلىپ، رۋحاني كالتسي تولىقتالىپ، يدەيا تىزگىنى مىقتى ۇستالىپ، مۇرات ـ سەنىم شام ـ شىراعى حالىق بۇقاراسىنىڭ كوڭىلىندە ساۋلە شاشتى.
عىلمي نازاريا بۇقاراعا بەيىمدەلىپ تاراتىلدى، پارتيانىڭ سوزىنە قۇلاق اسۋ، پارتياعا ىلەسۋ سەنىم نەگىزى ۇزدىكسىز نىعايدى —
ٴبىر ميكروفون، ٴبىر نازاريا ٴتۇسىندىرۋشى. جىجياڭنىڭ حاڭجوۋىندا ”جاستاردى سويلەۋگە ۇسىنىس ەتۋ·نازاريانى اشىق ٴتۇسىندىرۋ نەگىزگى ساتى نازاريا زەرتتەۋ لەكسياسى“ قيمىلى ورنىندا جاستار ”پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىن مەن ۇگىتتەيىن“ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتە وتىرىپ، ميكروفوندا اقتارىلا اڭگىمەلەدى، ورتا وتە قىزعىن رايعا شومدى.
”اشىق ٴتۇسىندىرۋ“ فورماسى — جىجياڭنىڭ نازاريا ۇگىت لەكسياسى جاعىنداعى ولكەلىك دەڭگەيدەگى جاڭا ىزدەنىسى، جاستار ۇناتاتىن تالقى شوۋ فورماسىن نازاريا تاراتۋ بارىسىندا پايدالانىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىنىڭ ”قاراپايىم بۇقارا وتباسىنا جەتۋىن“ ىلگەرىلەتتى.
بۇقاراعا جاناسىمدى، جاندى، باۋراۋ قۋاتىنا باي حالىقتىق تىلدەن پايدالانعاندا عانا عىلمي نازاريانى بۇقاراعا جەتكىزۋ كوپىرىن سالۋعا بولادى.
ٴدال باس شۋجي شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي، پارتيانىڭ نازاريادا جاڭالىق اشۋى مەن امالياتتا جاڭالىق اشۋى توتەنشە جاندى بولدى، ٴبىزدىڭ ۇيرەنۋىمىز دە جاندى بولۋعا ٴتيىس.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى شەبى بۇقارالىق تۇرعى، بۇقارالىق ٴتىل، بۇقارالىق سۇيىسپەنشىلىك ارقىلى نازاريا مەن جۇرتشىلىقتىڭ ”نولدىك ارالىقتا“، ”بەتپە ـ بەت“ بولۋىن ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، پارتيانىڭ جاسامپاز نازارياسىنىڭ بۇقارانىڭ جانىنا جەتۋىن، بۇقارانىڭ كوڭىلىنە قادام تاستاۋىن جەبەدى.
جاڭا ٴداۋىر وركەنيەتى اماليات ورتالىعىنا (ورنى، پۋنكتى) سۇيەنگەن شاندۇڭ زىبو ”قاعيدانى ٴتۇسىنۋ حۋتۇڭى“، چۇڭچيڭ ”شاعىن اۋلا ساباقحاناسى“ سياقتى نازاريالىق ۇيرەنۋ قيمىلدارى بۇقارانىڭ ەرەكشە قارسى الۋىنا بولەندى؛ ” 80 ـ جىلدار، 90 ـ جىلدار تۇلەكتەرى جاڭا ٴداۋىر نازاريا ۇگىت لەكسيا ۇيىرمەسى“، فۋدان داشۋەسى ”ۇشقىن“ پارتيا مۇشەلەرى ەرىكتى قىزمەت كورسەتۋ اترەتى سياقتىلار ”جاڭا يدەيانى“ تاراتىپ، بۇقارانىڭ ۇندەستىگىن پارمەندى قاۋلاتتى؛ ورتالىقتاعى نەگىزگى مەديالار ٴتۇيىندى ايدارشالاردى جانە توعىسپالى مەديا ونىمدەرىن ۇسىنىپ، نازاريا جالپىلاستىرۋ اياسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتتى ...
يدەيا ساۋلەسى الداعى جولدى نۇرلاندىردى، نازاريا ۇيرەنۋ جۇرەكتەرگە توتە جەتتى.
پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار اناعۇرلىم سانالى تۇردە ٴتۇپ نۇسقانى وقىپ، اۋەلگى ٴماتىندى ۇيرەنىپ، قاعيدانى ٴتۇسىندى، نازاريالىق ۇگىت لەكسيادا ”جاستار جاستارعا سويلەپ بەردى“، نازاريا ۇيرەنۋ پىسىقتاۋ وقۋلىقتارى ”شارۋالار ۇناتقان 100 ٴتۇرلى كىتاپ“ تىزىمىنە ەندى، پارتيانىڭ تاماشا ٴۇنى قوعامداعى ەڭ قۋاتتى ۇنگە اينالىپ، جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا جاڭعىردى.
قىزىل گەندى جالعاستىرىپ، رۋحاني قان تامىردى ۇلاستىردى، ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەۋدىڭ كۇرەس جاساۋ ىنتاسى تولىق قاۋلادى —
بيىل 4 ـ ايدىڭ 3 ـ كۇنى ”ۇلت قاھارماندارىن القاۋ، جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس رۋحىن اسقاقتاتۋ“ تاربيە قيمىلىنىڭ باستالۋ سالتى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى تاريحى كورمە سارايىندا وتكىزىلدى، 1000عا جۋىق وقىتۋشى ـ وقۋشى وسى اراعا كەلىپ، بۇگىنگى ارقىلى كەشەگىنى ەسكە ٴتۇسىرىپ، پارتيا تاريحىنان جاڭا كۇش ـ قۋات الدى.
”بۇگىنگى تاڭدا ٴبىز وقۋلىقتان وقىعان ’جەڭىس‘ سانسىز ادامنىڭ ىستىق قانىنىڭ بوداۋىمەن كەلگەن. ناعىز ەسكە الۋ ولاردىڭ رۋحىن ٴار ادامنىڭ كوڭىل تورىنە ۇيالاتۋ، مىنە بۇل قاھارمانداردىڭ رۋحىن ەڭ جاقسى جۇباتۋ بولماق“، ـ دەدى بەيجيڭ دۇڭجىمىن ورتا مەكتەبى ورتالاۋ 2 ـ جىلدىق وقۋشىسى جاڭ حانرىن.
جاپون شاپقىنشىلارىنا قارسى سوعىس رۋحىنان، داچيڭ رۋحىنان، ەرەكشە رايون رۋحىنان كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ رۋحىنا، ىندەتكە قارسى اتتانۋ رۋحىنا دەيىن، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋعا قاراي كوكىرەك كەرە العا تارتۋ جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ رۋح شەجىرەسى ارقىلى اقىل ـ پاراساتتى وياتىپ، قاسيەتتى شىڭداپ، ”مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋدە مەن بارمىن“ دەيتىن رۋحاني شيفردى شەشۋىن قاجەت ەتەدى.
جۇڭگو رۋحىن سىڭىرگەن تاڭداۋلى ادەبيەت ـ كوركەمونەر تۋىندىلارى ۇزدىكسىز مولىنان جارىققا شىقتى؛ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەملەكەتتىك 1 ـ قۇرىلتايىنىڭ ەسكەرتكىش سارايىندا، يان ـ ان توڭكەرىستىك ەسكەرتكىش ورنىندا ساياحاتشىلار قايشالىسىپ، ەكسكۋرسيالاۋشىلار قىزىل مادەنيەتتەن سانالى تۇردە يدەيالىق سىننان ٴوتۋدى قابىلدادى؛ ”لەي فىڭنان ۇيرەنۋ·وركەنيەت امالياتىن مەن ايگىلەيمىن“ سياقتى نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلدار ۇزدىكسىز ورىستەتىلىپ، رۋحتىڭ جالعاستىرىلۋى حالىققا قىزمەت كورسەتۋدىڭ ناقتى امالياتىنا ٴسىڭىرىلدى.
جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتى اسقاقتاتىلدى، حالىق بۇقاراسىنىڭ مادەنيەت سەنىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى —
”ساتىپ الدىم، شىنىمەن وتە ادەمى ەكەن!“ مەملەكەتتىك مۇراجايدا الگىندە عانا ساتىپ العان ەكى ”سامۇرىق ٴتاجى توڭازىتقىش جاپسىرماسىن“ ۇستاعان كورەرمەن شياۋيۋان تەبىرەنىستى كوڭىل كۇيىن جاسىرا المادى.
بۇل مادەنيەت جاسامپازدىعى ونىمىندە مەملەكەتتىك مۇراجايدا ساقتالعان مادەني ەسكەرتكىش — ”ميڭ داۋىرىندەگى شياۋدۋان پاتشا ايىمنىڭ توعىز ايداعار، توعىز سامۇرىق ٴتاجى“ جوبالاۋ ۇلگىسى ەتىلگەن، بازارعا شىعارىلىسىمەن ـ اق لەزدە قۇبىلىستىق ٴوتىمدى بۇيىمعا اينالىپ، كوپتەگەن ساياحاتشىنى جاپا ـ تارماعاي ساتىپ الىپ، ساقتاۋعا باۋرادى.
مادەنيەت سەنىمى مادەنيەتىمىزدىڭ نەگىزگى تۇلعالىق سيپاتىنان كەلگەن، ٴبىزدىڭ جۇڭگو مادەنيەتىنە، تاريحىنا جانە داستۇرىنە شىنايى سۇيىسپەنشىلىگىمىزدە ايگىلەنەدى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى شەبى جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراتۋدى، جاڭالىق اشا دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋگە كۇش سالدى، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتى اناعۇرلىم جاندى تاسىلمەن تۇرمىسقا ەنىپ، بارعان سايىن كوپ جاستى ٴتانتى ەتتى.
2024 ـ جىلى بۇكىل ەلدەگى مۇراجايلار ٴبىر ميلليارد 490 ميلليون كورەرمەن (رەت) قابىلدادى، كوپتەگەن ادام بەكەر بارماعاندارىنا ٴسۇيىنىش ٴبىلدىردى؛ انيماتسيالىق كينوفيلم «نىجا 2»نىڭ بەلەت ساتىلۋ رەكوردىن دۇركىن ـ دۇركىن جاڭالاۋى، «قارا ميف: ۋكۇڭنىڭ» ەلىمىزدە وندىرىلگەن ويىنداردىڭ ساتىلۋ رەكوردىن زور كولەمدە جاڭالاۋى، جاڭادان جاسالعان يۋەجۇي تەاترى «جاڭا لۇڭمىن كەرۋەن سارايى» سياقتىلاردىڭ ۇزدىكسىز دۋماندى بولۋى مادەنيەت جاعىنداعى اسا كۇشتى شىنايى مويىنداۋ سەزىمىن ايگىلەدى.
كوكتەم مەرەكەسى، يۋانشياۋ مەرەكەسى، چيڭميڭ كەزى، دۋان ـ ۋ مەرەكەسى، چيشي مەرەكەسى، جۇڭچيۋ مەرەكەسى، چۇڭياڭ مەرەكەسى سياقتى ٴداستۇرلى مەرەكەلەردى ارقاۋ ەتىپ، ”ٴبىزدىڭ مەرەكەمىز“ ماركالى قيمىلىن، ”مەن وركەنيەت امالياتى ورتالىعىندا قۋانىشتى مەرەكەنى تويلايمىن“ جەلىلەس قيمىلدارىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتىپ، ٴداستۇرلى مەرەكەلەردى نەگىزگى ساتىدا دۋمانداتا ٴتۇستى...
رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى شەبى ادامدار قۋانا تىڭداپ، قۇمارتا كورەتىن، بارشا جۇرت جاپپاي قۇپ كورەتىن ٴتاسىلدى قولدانىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ بۇقارانىڭ كۇندەلىكتى تۇرمىسىمەن توعىسۋىن ىلگەرىلەتتى. ادامدار مادەنيەت سەنىمىن نىعايتۋ بارىسىندا ۋاقىت پەن كەڭىستىكتەن ەندەي وتكەن وركەنيەت جاڭعىرىعىنا قۇلاق اسىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىنىڭ شىت جاڭا بەينەسىن اڭعارۋدا.
ٴمورال بيىگىن ورناتتى،
ىزگىلىككە تالپىنۋ كۇشىن تاسقىنداتتى
2024 ـ جىلى 9 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى، استانا بەيجيڭ، مەملەكەت وردەنىن جانە مەملەكەت داڭق اتاعىن تابىس ەتۋ سالتى حالىق سارايىنىڭ جينسى زالىندا سالتاناتپەن وتكىزىلدى. مەملەكەت اتىنان قاھارماندارعا العىس ايتىلىپ، ۇلەسى ەرەن ەگەيلەرگە ەل ارداگەرلەرى رەتىندە قۇرمەت كورسەتىلدى.
ٴاربىر وردەن مەن مەدالدا ۇمىتىلماس وشپەس ەڭبەكتەر ويىپ جازىلىپ، جاڭا داۋىردەگى كۇرەسكەرلەردى العا باسۋعا جىگەرلەندىرۋدە.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، وڭىرلەر، تاراۋلار تيپتىك ۇلگى كورسەتۋگە، اتويلاۋ باعدارىن ورناتۋعا ايرىقشا ٴمان بەرىپ، تۇتاس قوعامدا ٴمورال ۇلگىلەرىنىڭ اسىل قاسيەتىن اسقاقتاتىپ، ۇلى ٴمورالدى ايقىنداۋدى، الەۋمەتتىك ٴمورالدى ساقتاۋدى، جەكە ٴمورالدى قاتايتۋدى ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ ٴمورالدىق دەڭگەيى مەن وركەنيەت ساپاسىن جوعارىلاتتى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى شەبىندە وزاتتاردى، ۇلگىلەردى ماداقتاۋ ـ سيلاۋ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، تۇتاس قوعامدا ٴمورالدى قاستەرلەۋ، ىزگىلىككە تالپىنۋ، جاقسىدان ونەگە الۋ، مورالمەن الەمدى ارلەۋ سىندى قوعامدىق رايدىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتتى.
9 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك ٴمورال ۇلگىلەرىن باعالاۋ، سيلاۋ قيمىلى ورىستەتىلىپ، ”ەڭ ارداقتى ادام“، ”ٴداۋىر ونەگەسى“، ”جۇڭگوداعى جاقسى ادامدار“ ۇزدىكسىز جاريالانىپ، ىزگى ىستەرى ايتا قالسىن، ٴمورالى اسقاق، قوعام مويىنداعان ٴبىر توپ وزاتتاردى، ۇلگىلەردى جۇرت تانىدى.
ۇلگى — كوزگە كورىنەتىن فيلوسوفيالىق قاعيدا، قاي جەردە ۇلگى بولسا، سول جەردە تىڭ تىنىس بولادى.
رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى شەبى نەگىزگى ساتىدا ارالاپ لەكسيا سويلەۋ، اقپاراتتىق حابار، الەۋمەتتىك يگىلىك جارناماسى، ادەبيەت ـ كوركەمونەر تۋىندىلارى سياقتى فورمالاردان پايدالانىپ، ۇلگىلەردىڭ، وزاتتاردىڭ ىزگى ىستەرىن ۇگىتتەدى؛ سونىمەن بىرگە ٴمورال ۇلگىلەرىن نەگىزگى ساتىنىڭ ٴبىرىنشى شەبىنە بارۋعا ۇسىنىس ەتىپ، ۇلگىنىڭ كۇشى ارقىلى ٴتىپتى دە كوپ ادامدى ەكپىندەي ىلگەرىلەۋگە باستادى.
ۇلگىلەردى ارداقتاپ، اسىرەسە، ۇلگىلەردى ايالاپ، ٴمورالدى ادامنىڭ قارىمجىعا، ىزگى جانداردىڭ جاقسىلىققا يە بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
”ٴسىز اسا زور قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، كوپشىلىككە ونەگە جانە ۇلگى بولدىڭىز“. بيىل 1 ـ ايدىڭ 26 ـ كۇنى ٴمورال ۇلگىلەرىنەن حال سۇراۋ گرۋپپاسى حاينانعا كەلىپ، 5 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك ٴمورال ۇلگىسى ۋىن بيڭگە ارنايى امانداسا بارىپ، ودان شىن ىقىلاسپەن احۋال سۇرادى جانە مەرەكەلىك تىلەك ٴبىلدىردى.
تالاي جىلدان بەرى جەر ـ جەر وزاتتاردى، ۇلگىلەردى ايالاۋ ارەكەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتىپ، ساياساتتىق قامتاماسىزدىق، قارجىمەن قولداۋ، ەرىكتى قىزمەت وتەۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى ۇلگىلى تۇلعالاردىڭ ٴىس جۇزىندىك قيىنشىلىعىن شەشۋىنە كومەكتەستى.
ازامات جاسىنا تولماعاندار — وتاننىڭ بولاشاق قۇرۋشىلارى، ازامات جاسىنا تولماعانداردىڭ يدەيا ـ ٴمورال قۇرىلىسىن كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ مەملەكەتتىڭ بولاشاعى مەن تاعدىرىنا سايادى.
بيىل 2 ـ ايدىڭ 14 ـ كۇنى حۋنان ولكەلىك وقۋ ـ اعارتۋ مەڭگەرمەسى دەن قويا تۇلعالاعان ”مەن ٴىزباسارمىن“ اتتى 2025 ـ جىلعى كوكتەمگى وقۋ العاشقى ساباعى — «جاڭا وقۋ ماۋسىمىندا باقىتپەن بولاشاققا اتتانۋعا ۋادەلەسەمىز» ينتەرنەت جەلىسىنە شىعارىلدى. ساباقحانادا ”مەن جانە ٴوزىم، وتباسىمداعىلار، دوستارىم، مەكتەپ، بولاشاق“ سىندى 5 بولىك ارقاۋ ەتىلىپ، جاندى حيكايا جانە مىسالدار ارقىلى بالالاردى نىسانانى كوزدەۋگە، ٴۇمىت تۇقىمىن سەبۋگە، اقاۋسىز ەسەيىپ ـ ەرجەتۋگە باستادى.
جۋىقتاعى جىلداردا لياۋنيڭ، انحۇي، فۋجيان، يۇننان، گانسۋ، جياڭشي، ىشكى موڭعۇل سياقتى جەرلەر باي مازمۇندى، الۋان ٴتۇرلى ”وقۋ باستاۋدىڭ العاشقى ساباعىن“ ىركەس ـ تىركەس ۇيىمداستىرىپ، جەلىلەس ٴمورال تاربيەسى قيمىلىن تۇلعالاپ، ٴتۇرلى زەرتتەۋ، ۇيرەنۋ قيمىلدارىن جۇرگىزىپ، ازامات جاسىنا تولماعانداردىڭ وتاننىڭ توتەنشە كوركەم كورىنىسىن، ۇلتتىڭ ۇزاق تاريحىن، تاڭداۋلى توڭكەرىستىك ٴداستۇردى جانە جاڭا داۋىردەگى ۇلى تابىستاردى تولىق سەزىنۋ بارىسىندا ٴمورال كوزقاراسىن كۇشەيتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
سونىمەن بىرگە بۇكىل ەلدە ”جاڭا داۋىردەگى جاقسى ورەندەردىڭ“ ونەگەلى ىستەرىن ۇزدىكسىز جاريالاپ، جاس ٴوسپىرىم بالالاردىڭ ماڭايىندا تۋىلىپ جاتقان اسەرلى حيكايالاردى ىشكەرىلەي ىزدەپ، كوپ تۇرعىدان كورسەتىپ، ازامات جاسىنا تولماعاندار اراسىندا وزاتتاردان ۇيرەنۋ، وزات بولۋ كۇشتى رايىن قالىپتاستىردى.
رۋحاني تىرەك ورناتتى، قۇن ولشەمىن قالىپتاستىردى، ٴداۋىردىڭ جاڭا ادامدارىن تاربيەلەدى.
”تۇرلىشە سالاداعىلاردىڭ، تۇرلىشە قاۋىمنىڭ ۇيرەنۋ ۇلگىسى، ارەكەت ۇلگىسى بولۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، جاقسىدان ونەگە الۋ، وزات بولۋعا تالپىنۋ جاندى جاعدايىن قالىپتاستىرۋ كەرەك“، ”ايالاۋ، قامقورلىق جاساۋ مەحانيزمىن ورناتىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، وزاتتار مەن قاھارمان ۇلگىلەردىڭ داڭقى مەن وبرازىن قورعاۋ“ كەرەك. «جاڭا داۋىردەگى ازاماتتىق ٴمورال قۇرىلىسىن اتقارۋ باعدارلاماسىندا» العا قويىلعان جوبا بىرتىندەپ رەالدىققا اينالۋدا.
وركەنيەتتى ورىن قۇرۋدى تەرەڭدەتتى،
حالىق تۇرمىسى قۇت ـ ىرىسىن ارتتىردى
جىجياڭ ولكەسى نيڭبو قالاسى بەيلۇن رايونىنداعى شيڭياڭ كوكونىس بازارىنا بارساڭىز، كەڭ دە جارىق جولدا رەتتى قاتار تۇزەگەن جايما ورىندارىن كورەسىز. كوكونىس ساتىپ الۋعا كەلگەن الارماندار كوكونىس ساتىپ الۋدىڭ قولايلىلاسىپ، تۇرمىستىڭ باقىت كورسەتكىشى ارتقاندىعىن ايتادى.
سوڭعى جىلدارى نيڭبو قالاسى كوپتەگەن ”ەڭ كوركەم مەكتەپكە بارۋ جولىن“، ”الاڭسىز كوكونىس بازارى جولىن“ تۇلعالاپ، ٴتۇرلى ”شاعىن، كونە“، وڭىرلەرگە مەڭزەس، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ميكرو جاڭالاۋ، ميكرو جوعارىلاتۋ ارەكەتىن ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ ناقتى تابىس سەزىمى ارقىلى وركەنيەتتى قالا قۇرۋ قىزمەتىنىڭ تاعى دا تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتتى.
حالىقتىڭ قالاسىن حالىق گۇلدەندىرەدى، حالىقتىڭ قالاسى حالىق ٴۇشىن قىزمەت ەتەدى.
قاتىستى تاراۋلار بىرلەسىپ «وركەنيەتتى قالا قۇرۋ بارىسىندا مادەني مۇرالاردى قورعاۋدى، جالعاستىرۋدى اناعۇرلىم كۇشەيتۋ جونىندەگى قىزمەت جوباسىن» باسىپ تاراتىپ، وركەنيەتتى قالا قۇرۋ ارقىلى بۇقارالىق ساقتانۋ، بۇقارالىق قورعاۋ، قورعاۋعا تيىستىلەرىن مۇمكىندىگىنشە قورعاۋ سىندى قوعامدانعان تور قۇرۋدى ىلگەرىلەتتى.
بەيجيڭ قالاسى ”وركەنيەتتى ارەكەتتى جەبەۋ ەرەجەسىنىڭ“ جانە قاتىستى زاڭدار مەن زاڭ ەرەجەلەردىڭ اتقارىلۋ جاعدايىن ارقاۋ ەتىپ، پىكىر ـ ۇسىنىستاردى ىشكەرىلەي تىڭدادى؛ شاڭحاي قالاسى ”حالىقتىڭ قالاسى، وركەنيەت كەلبەتى“ نەگىزگى تاقىرىپتىق قيمىلىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، وركەنيەتتى ورىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، تياناقتاندىرىپ، حالىق ٴۇشىن 1600دەن استام ناقتى ٴىس ىستەدى؛ شينجياڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر ۇگىت لەكسيا شاعىن اترەتىن قۇرىپ، ”وركەنيەت امالياتى ۇلكەن بازارى“ سياقتى ەرەكشە قيمىل ماركالارىن تۇلعالاپ، مادەنيەتتىك قىزمەت وتەۋدى ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جانىنا جەتكىزدى؛ تيانجين قالاسى جيننان رايونى وركەنيەت امالياتى شەبىن قۇرىپ، تۇرمىسقا بەيىمدەلگەن، جاعدايعا بەيىمدەلگەن ٴتاسىل ارقىلى جاڭا سالتتى بىرتىندەپ جەتىلدىردى؛ جياڭسۋ ولكەسى نانتۇڭ قالاسى ٴبىر جاعىنان، ۇنەمىلىك تاربيە ارقىلى جەتەكتەۋدى يگەرىپ، ەندى ٴبىر جاعىنان، ۇساق ىستەرگە دەيىن اشكەرەلەۋدى، جازالاپ ساقتاندىرۋدى يگەرىپ، قالا تۇرعىندارىن وركەنيەتتى ادەت قالىپتاستىرۋعا جەتەكتەدى؛ سىچۋان، چۇڭچيڭ سىچۋان - چۇڭچيڭ وركەنيەت امالياتى ”ٴبىر ٴدالىز، ٴتورت بەلدەۋىن“ قالىپتاستىرىپ، تارتىمدى مادەنيەت قيمىلدارى مەن ەرىكتى قىزمەت وتەۋ ارقىلى بۇقاراعا تيىمدىلىك جاسادى...
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، مەملەكەتتىك وركەنيەتتى قالا قۇرۋ قىزمەتى باستان ـ اياق حالىق ٴۇشىن قۇرۋدان، قۇرۋ ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋدان، قۇرۋدا حالىققا سۇيەنۋدەن جازباي، اناعۇرلىم قالىپتى كۇيگە اينالدىرىپ، باياندى ەتىپ، ناقتى ىستەپ، شىندىققا جۇگىنىپ، قالانىڭ سىرتقى وبرازىن كورىكتەندىرۋمەن بىرگە، بۇقارانىڭ تۇرمىس ساپاسىن دا جوعارىلاتتى.
وركەنيەتتى قالا قۇرۋ قالاعا قۋات ۇستەۋمەن بىرگە، اۋىل ـ قىستاقتىڭ كونە بەت ـ بەينەسىن دە جاڭارتتى.
بيىل 3 ـ ايدا حۋاڭحۋ قىستاعىنداعى تۇرعىنداردىڭ دوستار شەڭبەرىندە ٴبىر قۋانىشتى حابار تارالدى: 7 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك وركەنيەتتى قىستاق ـ قالاشىق اتاعى بەرىلەتىن قالاشىق، قىستاقتاردىڭ تىزىمىندە وسى قىستاقتىڭ اتى بار ەكەن. حۋاڭحۋ قىستاعى حۋبەي ولكەسى ۋحان قالاسىنىڭ قالا ماڭىنا ورنالاسقان، تاياۋ جىلداردان بەرى مادەنيەت جاسامپازدىعى كاسىپ سالاسى بىرتىندەپ دامىدى.
”سايىسكەرلىك، شاي ونەرى، فارفور ونەرى سياقتى 20 قىزمەت كەڭسەسىن ىرگە تەبۋگە باۋراپ، 22 شارۋا وتباسىنىڭ بوس تۇرعان ۇيلەرىن كادەگە جاراتتىق“. حۋاڭحۋ قىستاعى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ياڭ بو بىلاي دەدى: ساياحاتشىلاردىڭ كەلۋى حالىقتىق تۇسەلحاناعا، اس ـ سۋ تۇتىنۋىنا، ونىمدەردىڭ ساتىلۋىنا دەم بەرىپ، توڭىرەكتەگى شارۋالاردىڭ جۇمىستانۋىن شەشتى، جان باسىندىق ورتاشا كىرىس جىلىنا 20 مىڭ يۋان ارتتى.
حۋاڭحۋ قىستاعىنان گۇيجوۋ ولكەسى سۇيياڭ اۋدانى شياۋگۋان اۋىلىنىڭ شياۋگۋان قىستاعىنا دەيىن، حىبەي ولكەسى جىڭديڭ اۋدانى جىڭديڭ قالاشىعىنان حاينان ولكەسى ۋىنچاڭ قالاسى لۇڭلوۋ قالاشىعىنا دەيىن زور توپتاعى قىستاق ـ قالاشىق وركەنيەتتى ورىن قۇرۋدى دانەكەر ەتىپ، ەرەكشە كاسىپ سالالارىنىڭ قارىشتاپ دامۋىنا، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسىنىڭ كۇننەن ـ كۇنگە جاقسارۋىنا، قىستاق كەلبەتىنىڭ، قىستاق بەت ـ بەينەسىنىڭ شىت جاڭا تۇسكە ەنۋىنە جەتەكشىلىك ەتىپ، كورىنىسى كوركەم، حالقى باي، وركەنيەتتى، جاراسىمدى گۇلدەنۋ جولىمەن ٴجۇردى.
وركەنيەتتى ورىن كاسىپ سالاسى وركەنيەتىنىڭ جەبەۋشىسى ٴارى قوعامدىق وركەنيەتتىڭ كاتاليزاتورى.
سوڭعى جىلدارى وڭىرلەر، تاراۋلار كاسىپ سالاسى بويىنشا جەتەكشىلىك ەتۋدى شىنايى كۇشەيتتى، زور توپتاعى مەملەكەتتىك وركەنيەتتى ورىندار وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ ارقىلى ىستەردىڭ دامۋىن جەبەپ، دامۋ ارقىلى كاسىپ سالاسى تۋىن تىكتەپ، كاسىپ سالاسىنىڭ ”وركەنيەت ۇلگىسىنە“ اينالىپ، قىزمەت ورنىن ٴسۇيىپ، كاسىپتى قادىرلەۋ، بىرەگەي بولۋعا ۇمتىلۋ، كوركەم بولاشاقتى بىرگە قۇرۋ سىندى كاسىپ سالاسى جاڭا سالتىنىڭ جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا جالپىلاسۋىنا دەم بەردى.
وتباسى سالتى قوعامدىق سالتتىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى، وتباسى وركەنيەتىنىڭ ٴوزى قوعامدىق وركەنيەت.
جەر ـ جەر، تاراۋلار وركەنيەتتى وتباسىن قۇرۋ قيمىلىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتۋدى تۇتقا ەتىپ، وركەنيەتتى وتباسىن قۇرۋدىڭ وي جەلىسى مەن شارالارىن ساپالىلاندىرىپ، ساياساتتىق بەتالىس، كورسەتكىش جۇيەسى سياقتى جاقتاردا باسقا دا بۇقارالىق رۋحاني وركەنيەت جاعىندا وزات ورىن قۇرۋ قيمىلدارىمەن توعىسىپ، سايكەسىپ، ٴبىرىن ـ ٴبىرى جەبەدى.
جاستار مەن ورتا جاستاعىلار سىندى وتباسى مۇشەلەرىنىڭ قىزمەت قىسىمى زور، وتباسى جۇگى اۋىر بولۋ ماسەلەسىنە مەڭزەس، قامقورلىق جاساۋدى، كومەكتەسۋدى كۇشەيتىپ، پەرزەنتتەرىن تاربيەلەۋ، وتباسىندا قارتتاردى كۇتىمدەۋ سياقتى ”شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ٴزارۋ“ ماسەلەلەردى شەشۋگە كومەكتەسىپ، وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ قىزمەتىنىڭ بۇقارامەن اناعۇرلىم جاناسۋىنا، حالىق تىلەگىمەن اناعۇرلىم جاناسۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
حىنان، جيلين، سانشي، شانشي، حيلۇڭجياڭ، چيڭحاي، نيڭشيا سياقتى جەرلەر وركەنيەتتى وتباسىن قۇرۋ الەۋمەتتىك اۋماق تۇعىرىن قۇرىپ، وركەنيەتتى شاعىن اۋماق، وركەنيەتتى عيمارات ـ اۋلا قۇرۋمەن ۇشتاستىرىپ، ادامداردى وتباسىنىڭ باقىتىن كوزدەۋ، باسقالارعا مەيىر سيلاۋ بارىسىندا رۋحاني ورەسىن جوعارىلاتۋعا جەتەكتەدى.
مەكتەپ رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ماڭىزدى شەبى، وركەنيەتتى مەكتەپ قۇرۋ جاستار مەن ورەندەردىڭ ٴومىردىڭ ٴبىرىنشى تۇيمەسىن جاقسى تۇيمەلەۋىنە سايادى.
مەملەكەتتىك وركەنيەتتى مەكتەپ قۇرۋ بارىسىندا جوعارى، ورتا، باستاۋىش مەكتەپتەر ”يدەيا ـ ٴمورال قۇرىلىسى جاقسى بولۋ، باسشىلىق القا قۇرىلىسى جاقسى بولۋ، وقىتۋشىلار قوسىنى قۇرىلىسى جاقسى بولۋ، مەكتەپ مادەنيەت قۇرىلىسى جاقسى بولۋ، كورىكتى ورتا قۇرىلىسى جاقسى بولۋ، قيمىل شەبى قۇرىلىسى جاقسى بولۋ“ دەگەن قۇرۋ ولشەمىنە تۋرالانىپ، مەحانيزمدە جاڭالىق اشۋ، مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ، اماليات ارقىلى ادام تاربيەلەۋ سياقتى جاقتاردا كورنەكتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى.
حالىقتىڭ قۇت ـ ىرىسىن ارتتىرۋدى باستان ـ اياق نەگىزگە الىپ، وركەنيەتتى قالا، وركەنيەتتى قىستاق ـ قالاشىق، وركەنيەتتى ورىن، وركەنيەتتى وتباسى، وركەنيەتتى مەكتەپ قۇرۋ سىندى ”بەس ۇلكەن وركەنيەتتى ورىن قۇرۋدىڭ“ باعالاۋ ولشەمى بارعان سايىن كەمەلدەندى.
2023 ـ جىلدان بەرى، رۋحاني وركەنيەت جاعىندا وزات ورىن قۇرۋ قىزمەتىندە ”ىقشامداۋ، اۋىرتپالىقتى جەڭىلدەتۋ، ولشەمدى ازايتۋ، مازالاۋدى ازايتۋ، شۋىلدى ازايتۋ، ساپانى جوعارىلاتۋ“ وي جەلىسى ەتىلىپ، ٴتۇزىم جوباسى، كورسەتكىش ورنالاستىرۋ، باعالاۋ ٴتاسىلى، تۇراقتاندىرۋ ٴادىسى سياقتى جاقتاردان جاپپاي جاڭالانىپ، وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ ناتيجەلەرىنىڭ سەزىنەرلىك، قولجەتىمدى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسالۋمەن بىرگە، باعالاۋ قىزمەتىندە ىقپالدى، مازالاۋدى ازايتۋ جۇزەگە استى.
قازىر بۇقارا العا قويعان پىكىرلەردى تىڭدايتىن ادام بار، بۇقارانىڭ ماڭايىنداعى ماسەلەلەردى باسقاراتىن ادام بار، بۇقارانىڭ قوعامدىق باسقارۋعا قاتىناسۋ بەلسەندىلىگى ۇزدىكسىز جوعارىلادى. بۇقارا جۇزىندەگى كۇلكى بۇقارالىق رۋحاني وركەنيەت جاعىندا وزات ورىن قۇرۋ قيمىلى ناتيجەلەرىنىڭ شۋاقتى تۇسىندىرمەسىنە اينالدى.
ٴداۋىر جاڭا سالتىن اسقاقتاتتى،
وركەنيەتتى ادەت قالىپتاستىردى
سياقىنى ”ۇزاق ٴومىر تىلەۋ دورباسىنا“ وزگەرتىپ، ىشىنە 20 يۋان اقشا جانە مولداپ كۇرىش سالىپ كوڭىلىن ٴبىلدىردى؛ قۋىرماش تۇرلەرى بىردەي، مولشەرى ۇيلەسىمدى ازايعان، ٴبىر ۇستەلگە 6 - 8 قۋىرماش شىعارىلدى... تاياۋدا گۋاڭشي بايسى قالاسى تياندۇڭ اۋدانى شياڭجوۋ قالاشىعى موفان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى لۋ شۋەچاۋدىڭ 61 جاسقا تولعان تۋعان كۇنى قاراپايىم دا سالتاناتتى وتكىزىلدى.
سوڭعى جىلدارى گۋاڭشي توي ـ تومالاق، ٴولىم ـ ٴجىتىم ىستەرىن ۇنەمدى، قاراپايىم وتكىزۋدى كىرىسۋ ٴتۇيىنى ەتىپ، جەرگىلىكتى جاعدايعا قاراي ىستەپ، وتكىزۋ كولەمىن، قوناعاسى ولشەمىن، قىزمەت وتەۋ اترەتىن، سياقى جوعارعى شەگىن، باقىلاۋ ـ باسقارۋدى بىرلىككە كەلتىرىپ، بۇقارانى دايەك ـ نەگىزگە يە ەتتى؛ گۋاڭدۇڭ ”توي ـ تومالاقتا ٴبىر شىنى شاي، ٴولىم ـ جىتىمدە ٴبىر شىنى كوجە ٴىشۋدى“ دارىپتەپ، توي ـ تومالاق ىستەرىن جاڭاشا وتكىزىپ، ٴولىم ـ ٴجىتىم ىستەرىن قاراپايىم وتكىزىپ، باسى ارتىق ىستەردى ىستەمەۋدى بىرتىندەپ جاڭا سالتقا اينالدىردى... سوڭعى جىلدارى جەر ـ جەر توي ـ تومالاق، ٴولىم ـ ٴجىتىم ىستەرىن قاراپايىمداستىردى، وركەنيەتتى جاڭا سالت جاراسىمدى دا كورىكتى اۋىل ـ قىستاقتا جالپىلاستى.
اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋدە وبراز ورناتۋ ٴارى رۋح سومداۋ كەرەك. ەسكىلىكتى سالت ـ سانانى وزگەرتۋدى ىلگەرىلەتۋ ٴدال ”رۋحتى سومداۋدىڭ“ ىشكى تالابى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، قاتىستى تاراۋلار جەر ـ جەردىڭ ەسكىلىكتى سالت ـ سانانى وزگەرتۋدى اۋىل ـ قىستاقتى باسقارۋ جۇيەسىمەن توعىستىرۋىنا جەتەكشىلىك ەتىپ، نازاردى ”قوماقتى قالىڭمال الۋ“، ”ٴولىمدى دابىرالى جونەلتۋ“، ”قارتا مەن قۇمار ويناۋ“، ”فەودالدىق سوقىر سەنىم“ سياقتى ماسەلەلەرگە شوعىرلاندىرىپ، توي ـ تومالاق، ٴولىم ـ ٴجىتىم ىستەرى القالار كەڭەسى، ٴمورال باعالاۋ جيىنى، قىستاق تۇرعىندارى ٴىس قاراۋ كەڭەسى جانە ەسىرتكىگە، قۇمار ويناۋعا تيىم سالۋ قوعامى سياقتى بۇقارا ٴوزى باسقاراتىن ۇيىمداردى قۇرىپ، اقاۋسىزداندىرىپ، قىستاق ەرەجەسىن، تۇرعىندار بەلگىلەمەسىن جاساپ، اۋىل سالتى وركەنيەتىنىڭ جاڭا بەينەگە ەنۋىن جەبەدى.
قوماقتى قالىڭمال، قارا تالاسۋ سياقتى ەسكى سالت، ناشار ادەتتى تەجەۋدىڭ استارىندا وركەنيەت جاڭا سالتى بىرتىندەپ كۇندەلىكتى تۇرمىسپەن توعىسىپ، اۋىلداستاردىڭ قۇن بەتالىسىنا جانە ارەكەت ولشەمىنە اينالۋدا.
ۇقىپتى، ۇنەمشىل بولۋعا تاباندى بولىپ، ازىق ـ تۇلىك ىسىراپشىلدىعىنا قارسى تۇرىپ، جۇڭحۋانىڭ ٴداستۇرلى اسىل ٴمورالىنىڭ جاڭا داۋىردەگى جاڭا تاراۋ ۇزدىكسىز جازىلدى.
2024 ـ جىلى ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «استىقتى ۇنەمدەۋ جانە ازىق ـ تۇلىك ىسىراپشىلدىعىنا قارسى تۇرۋ ارەكەت جوباسىن» باسىپ تاراتىپ، استىقتى جانە ازىق ـ تۇلىكتى ۇنەمدەۋدىڭ شىن مانىندەگى جارامدى باياندى مەحانيزمىن جەدەل قالىپتاستىردى.
كۇرىش ٴتۇيىرى كىشكەنە بولعانىمەن، ٴداستۇرلى اسىل ٴمورالدىڭ جارقىراعان شۇعىلاسىن شاشادى؛ ۇنەمشىلدىك، ٴتىپتى، ماڭىزدى، ول وسى زامانعى جۇڭگونىڭ تاماشا سالتىن ايگىلەيدى.
شينجياڭ ٴوندىرىس ـ قۇرىلىس بيڭتۋانى كادرلار مەن بۇقارانى ”استىق ۇنەمدەۋ“ تاقىرىبىندا ۇگىت لەكسيا ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، اعا بۋىن اسكەري تىڭ يگەرۋشى جاۋىنگەرلەردىڭ تىڭ يگەرىپ، اتىز جاساپ، استىق وندىرگەن حيكاياسىمەن كوپشىلىكتى ىسىراپشىلدىقتى ازايتۋعا تاربيەلەدى؛ شيزاڭنىڭ لاساسى اس ـ سۋدى ىسىراپ ەتۋگە تيىم سالۋ ”قىزىل، قارا تىزىمدىگى“ ٴتۇزىمىن ورناتىپ، مەرزىم سايىن باقىلاۋ ـ تەكسەرۋ ورىستەتتى... ۇزبەي قۇلشىنىس جاساۋ جانە جالپى حالىق قاتىناسۋ ارقىلى ۇنەمشىلدىكتى دارىپتەيتىن قوعامدىق راي ونان ارى قويۋلاي ٴتۇستى.
”جارتى باعاداعى قۋىرماش، كىشكەنە تارەلكەلى قۋىرماش ۇسىنۋ، ٴتىپتى، لايىقتى“، ”اسىپ قالعان تاماقتى قوراپتاپ الىپ كەتۋىڭىزگە بولادى“، بۇگىنگى تاڭدا رەستۋراندارداعى، اسحانالارداعى ديالوگتار كوزقاراستاعى وزگەرىستەردى اڭداتادى، ۇنەمشىل بولۋ جاڭا سالتى جۇرت تۇرمىسىنا تەرەڭ ىقپال جاساپ، اس ـ سۋ تيجاراتشىلارىنىڭ جانە تۇتىنۋشىلاردىڭ ورتاق تانىمىنا اينالۋدا.
”شىنايىلىق — تابيعي قاعيدا؛ شىنايىلىققا تالپىنۋ — ادام بولۋدىڭ پرينسيبى“. تاماشا سەنىمدىلىك ورتاسىنىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتۋ — رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى تاقىرىبىنىڭ ٴمانى.
ورتالىق كوميتەت كەڭسەسى، مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى «قوعامدىق سەنىمدىلىك جۇيەسىن اقاۋسىزداندىرۋ جونىندەگى پىكىردى» باسىپ تاراتىپ، ”سەنىمدىلىك مادەنيەتىن اسقاقتاتۋ، سەنىمدىلىك تاربيەسىن جالپىلاستىرۋ“، ”سەنىمدى، ۋادەسىن ورىندايتىن تاماشا قوعامدىق سالتتىڭ قالىپتاسۋىن ىلگەرىلەتۋ“ سياقتى ماڭىزدى ورنالاستىرۋلار جاسادى.
”سەنىمدىلىك جۇلدىزىن“ ۇزبەي كورسەتۋدەن ”سەنىمدىلىك ارقىلى ساۋدانى كوركەيتۋ ۇگىت ايى“ سياقتى قيمىلداردى ورىستەتۋگە، اقپارات مەديالارى قوعامدىق پىكىر باقىلاۋىن جۇرگىزىپ، سەنىمنەن اۋىر دارەجەدە ايرىلعان ارەكەتتەردى زاڭ بويىنشا، ەرەجە بويىنشا اشكەرەلەۋ تەبىنىن ارتتىرۋعا دەيىن، ودان جەر ـ جەردە ”سەنىمدىلىك جيناق ٴنومىرىن“، ”سەنىمدىلىك ارحيۆىن“ ورناتۋعا، ”سەنىمدىلىك تاربيە بازاسىن“، ”سەنىمدىلىك نەگىزگى تاقىرىپتىق باقشاسىن“ تۇلعالاۋعا دەيىن ”سەنىمدى بىلەتىن، سەنىمدى بولاتىن، سوزىندە تۇراتىن“ قوعامدىق راي بىرتىندەپ قالىپتاسۋدا.
ينتەرنەت وركەنيەتى — جاڭا جاعدايداعى قوعامدىق وركەنيەتتىڭ ماڭىزدى مازمۇنى.
ٴار جىلى جۇڭگو ينتەرنەت وركەنيەتى جينالىسىن، دۇنيە جۇزىلىك عالامتور جينالىسى ۋجىن باسشىلار ٴماجىلىسىن وتكىزىپ، ”جاڭا داۋىردەگى ينتەرنەت وركەنيەتى الەۋمەتتىك يگىلىك جارناماسىن“ جيناۋ، كورمەلەۋ قيمىلىن ۇزبەي ۇسىنىپ، ”ينتەرنەتتى تازارتۋ “ جەلىلەس ارناۋلى قيمىلىن ورىستەتۋ ارقىلى ”ٴوز مەديالاردىڭ“ ٴمورال تومەنگى شەگىن قايىرىپ قويىپ ينتەرنەت اعىنىنا بوي ۇرۋ جايتتەرىن، ينتەرنەتتەگى تىكە تاراتۋ سالاسىنداعى جالعان جانە تۇرپايى قۇبىلىستاردى ارناۋلى وڭادى... العا باسۋعا، ىزگىلىككە ۇمتىلعان ينتەرنەت مادەنيەتى كۇن سايىن زورايدى. وركەنيەت جاڭا سالتى ۇزدىكسىز ەسىپ، مادەنيەت ادەتى ۇزدىكسىز قالىپتاستى.
بۇگىنگى تاڭدا مادەني ەسكەرتكىشتەرگە سوقتىعۋ، بەتالدى شيمايلاۋ سياقتى ارەكەتتەر بىرتىندەپ ازايدى، وركەنيەتتى ساياحاتتاۋ ەندىگارى اۋىزداعى ۇرانمەن توقتاپ قالمايتىن بولدى؛ اۆتوكولىكتەردىڭ جاياۋلارعا جول بەرۋى ورتاق تانىمعا اينالدى، قاتىناس وركەنيەتى تىنىش، امان جولعا شىعۋعا دەم بەردى؛ كورەرمەندەردىڭ ”قول شاپالاق ٴۇنى بالاعاتتاۋدىڭ ورنىن باستى“، جارىستى وركەنيەتتى كورۋ، دەم بەرۋ ٴتىپتى دە تەبىندى بولدى؛ ينتەرنەتتەگى زورەكەرلىك، وسەك ـ اياڭ تاراتۋ اۋىزعا الىنبايتىن بولدى، سان ميلليونداعان ينتەرنەت پايدالانۋشىلاردىڭ رۋحاني مەكەنى بارعان سايىن تازاردى...
وركەنيەت بارعان سايىن ٴبىر ٴتۇرلى ادەتكە اينالىپ، ەگجەي ـ تەگجەيلى، نازىك تۇستارعا دەيىن ناقتى تياناقتاندىرۋ بارىسىندا ناقتى دا شاعىن قاراپايىم امالياتقا اينالىپ، قاراپايىمدىلىق تەڭدەسسىز كۇشىن ۇزدىكسىز ايگىلەدى.
جاڭا جورىققا قادام تاستادىق، جەلكەن كوتەرىپ تاعى دا اتتاندىق.
پارتيا 20 ـ كەزەكتى ورتالىق كوميتەتى ٴۇشىنشى جالپى ٴماجىلىسىنىڭ «قاۋلىسىندا» مادەنيەت ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ سىندى كەلەلى ورنالاستىرۋ جاسالىپ، مۇرات ـ سەنىم تاربيەسىن ۇدايىلاندىرۋدى، تۇزىمدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ، وركەنيەتتى جەتىلدىرۋ، وركەنيەتتى امالياتتا ايگىلەۋ، وركەنيەتتى ورىن قۇرۋ قىزمەت مەحانيزمىن جاقسارتۋ جانە وندا جاڭالىق اشۋ، وركەنيەتتى اۋىل سالتىن قۇرۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ سياقتى قىزمەتتەر جونىندە جاڭا تالاپتار قويىلدى.
بولاشاققا بەت العاندا جانە رۋحاني وركەنيەت قۇرىلىسى قىزمەتى، ٴسوز جوق، جاڭا بەينەمەن، جاڭا ىسكەرلىكپەن تىڭ ساتىعا قادام تاستاپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋ قۇرىلىسى، ۇلتتى گۇلدەندىرۋ جولىندا اناعۇرلىم قۇدىرەتتى رۋحاني كۇش ـ قۋات ازىرلەيدى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 ـ ايدىڭ 22 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)