ۋاڭ ليلي (ٴوز ٴتىلشىمىز)

شى جانە قالا اسكەري تىڭ يگەرۋ مادەنيەتىندەگى ايگىلى قالاسى قۇرىلىسىن توڭىرەكتەي وتىرىپ سالعان اسكەري تىڭ يگەرۋ مۇراجايى ٴبىتۋ الدىندا تۇر.

تيانشانىڭ وڭتۇستىگى مەن سولتۇستىگىندە شينجياڭعا كومەكتەسۋدىڭ ورلەۋى كوتەرىلدى.

ٴبىر توپ جىنجياڭدىق 2010 - جىلى 9 - ايدان باستاپ، وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىك شەكاراسىنداعى كوركەم ىلە اڭعارىندا ماڭداي تەرىن توگىپ، جاستىق كوكتەمىن، ىستىق قانىن، ٴتىپتى، ٴوز ٴومىرىن ارناپ، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋدىڭ ۇلى بورىشىن امالياتتا ايگىلەپ، جىنجياڭ ”قاھارماندارى شەجىرەسىنىڭ“ جاندى كەيىپكەرلەرىن سومدادى.

13 جىلدا مىڭنان استام ادام تاڭداپ جىبەرىلدى. ولار قاجىرلىلىقپەن ەڭبەكتەنگەن وقىتۋشىلار، تەحنيكاعا جەتىك شيپاگەرلەر، مىندەت اتقارىپ، ۇلەس قوسىپ جاتقان حالىق قىزمەتكەرلەرى... ولاردىڭ ”تيانشانداعى جىنجياڭدىقتار“ دەگەن ورتاق اتى بار.

حالىق تۇرمىسى جاعىنان شينجياڭعا كومەكتەسىپ، بۇقارانىڭ باقىت كارتيناسىن كەستەلەدى

حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ جانە جاقسارتۋدى شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىنىڭ شىعار ٴتۇيىنى جانە تابان تىرەر تياناعى ەتۋدەن جازباي، شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىنىڭ %80 تەن استامىنىڭ نەگىزگى ساتىعا جۇمسالۋىنا، حالىق تۇرمىسىنا پايدالانىلۋىنا كەپىلدىك ەتتى.

بەيقۇت ٴۇي ينجەنەرياسى بار كۇشپەن اتقارىلدى. بيڭتۋاننىڭ قالا - قالاشىقتاندىرىپ دامىتۋ قاجەتىمەن تىعىز سايكەسىپ، 441 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، نەگىزگى ساتى تۋان - الاڭدارىن بەيقۇت ۇيمەن قامتۋ ينجەنەرياسىن، نەگىزدىك قۇرىلعىلاردىڭ سايكەستى ينجەنەرياسىن، قونىس ورتاسىن رەتكە سالۋ ينجەنەرياسىن اتقارۋ ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىلىپ، نەگىزگى ساتى تۋان - الاڭدارىنىڭ جان سانى جانە كاسىپ سالاسىن شوعىرلاندىرۋ قابىلەتى كورنەكتى جوعارىلاتىلدى.

وقۋ - اعارتۋ ايگىلى ماركاسى ۇزدىكسىز ايشىقتالدى. شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىنان 600 ميلليون يۋان قارجى قوسىلىپ، 29 مەكتەپ قۇرىلىسى نىسانى اتقارىلىپ، نەگىزگى ساتى تۋان - الاڭدارىندا مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە + مىندەتتى وقۋ - اعارتۋ جاپپاي جالپىلاستىرىلدى. نەگىزدىك وقۋ - اعارتۋ + كاسىپتىك وقۋ - اعارتۋ + جوعارى دارەجەلى وقۋ - اعارتۋ سىندى ”تۇتاس تىزبەكتى“ وقۋ - اعارتۋ جۇيەسى بىرتىندەپ كەمەلدەندىرىلىپ، شى مەن قالانىڭ وقۋ - اعارتۋ بايلىعى كوپ ولشەمدى، جان - جاقتى جوعارىلاتىلدى.

ەمدەۋ ورەسى بەلسەنە جوعارىلاتىلدى. شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىنان 230 ميلليون يۋان قارجى قوسىلىپ، 16 شيپاحانا قۇرىلىس نىسانى اتقارىلىپ، تۋان الاڭدارىنىڭ نەگىزگى ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ قامتاماسىزداندىرۋىمەن جاپپاي قامتۋ جانە كىسى باسىندىق ەمدەۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋعا قىزمەت وتەۋدىڭ كوتەرىمدىلىك قۋاتىن تۇگەل ولشەمگە جەتكىزۋ جۇزەگە اسىرىلدى.

جۇمىستاندىرۋ بويىنشا كومەكتەسۋ دالمە - ٴدال ورىستەتىلدى. شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسىنان 20 ميلليون يۋان قوسىلىپ، 43 مىڭ شارشى مەترلىك جۇمىستاندىرۋعا تاربيەلەۋ ورتالىعى سالىنىپ، جۇمىستاندىرۋعا قىزمەت وتەۋ دانەكەرىنىڭ ورەسى جوعارىلادى. جىنجياڭ كاسىپورىندارىنىڭ شى - قالادان جۇمىسشى قابىلداۋ، ۇسىنىس ەتۋ بىرلەسكەن مەحانيزمى ورناتىلىپ، ٴىشىنارا ٴىرى، ورتاشا قالالار جوعارى مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلاردى بىرلەسپ جۇمىسقا قابىلداۋدىڭ كوكتەمگى ارناۋلى (ىلە بەكەتى) قيمىلىنا ۇيىمداستىرىلدى.

اقىل - پاراسات جاعىنان شينجياڭعا كومەكتەسىپ، دارىندىلار، عىلىم - تەحنيكا جاعىنان تىرەك بولۋدى كۇشەيتتى

نازاردى ”شى - قالانىڭ قاجەتى“ مەن ”جىنجياڭ قابىلەتىنە“ شوعىرلاندىرىپ، قازىرگىنى تياناق ەتۋمەن بىرگە، ۇزاق بولاشاققا ٴمان بەرىپ، كومەكتەسۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، كومەكتەسۋ ـ سۇيەمەلدەۋ سالاسىن كەڭەيتىپ، دارىندىلار مەن عىلىم ـ تەحنيكانىڭ تىرەكتىك قۋاتىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى.

شينجياڭعا كومەكتەسۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلار قوسىنىن قۇردى. ”مىندەتتەمەلى باسقارۋ“ مەن ”ۇيىرمە ۇلگىسىن“ ۇشتاستىرىپ، ىلگەرىندى - كەيىندى ”مەكتەپ باستىعى + ٴبولىم دارەجەلى كادرلار + تىرەكتى وقىتۋشى“ ۇلگىسىندە وقىتۋشىلار ۇيىرمەسىن تاڭداپ جىبەرىپ، جيىنى 5 توپتا 173 ادام - رەت كوكدالا قالالىق جىنجياڭ جوعارى دارەجەلى ورتا مەكتەبى مەن جينشان تاجىريبە مەكتەبىنە كومەكتەستى. ۇيرەتۋ، كومەكتەسۋ، جەتەكتەۋ ارقىلى قازىر ەكى مەكتەپتىڭ تەتە اعا دارەجەلىدەن جوعارى وقىتۋشىلارىنىڭ سالىستىرماسى %53 كە جەتتى. قاتاڭ جوسپار مەن يكەمدى كەڭەسۋدى ۇشتاستىرىپ، تاڭداۋلى شيپاگەرلەردەن 104 ادام ـ رەت شينجياڭعا كومەكتەسۋگە تاڭداپ جىبەرىلدى.

مەكتەپ پەن جەرگىلىكتى ورىننىڭ سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، جوعارى عىلىم - تەحنيكا كوپىرىن سالدى. جياڭسۋ ولكەسىندەگى 7 جوعارى مەكتەپتىڭ ىلگەرىندى - كەيىندى شى - قالامەن سەلبەستىك ورىستەتۋىن ىلگەرىلەتتى. جياڭسۋ داشۋەسى 4 ـ شىنىڭ كلينيكالىق مەديتسينا شۋەيۋانى مەن جياڭسۋ داشۋەسى جوعارى دارەجەلى دارىندىلاردى بىرلەسىپ تاربيەلەۋ بازاسىنىڭ كەلىسىمگە قول قويۋىن جەبەدى؛ جياڭسۋ عىلىم - تەحنيكا داشۋەسىمەن بىرگە جىبەك جولى دارىندىلارىن تاربيەلەۋ شۋەيۋانىن قۇردى؛ نانجيڭ اۋىل شارۋاشىلىق داشۋەسى مەن چۋاڭجين مال شارۋاشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگى سەلبەسىپ، ازىق ـ تۇلىكتى بىرلەسىپ زەرتتەۋ ـ اشۋ (تەكسەرۋ) ورتالىعىن قۇرىپ، چۋاڭجين مال شارۋاشىلىعى شەكتى سەرىكتەستىگى جاڭادان قۇرعان گالوگەندى ونىمدەر سەرىكتەستىگى 2022 ـ جىلى 4 ـ ايدا وندىرىسكە قوسىلدى؛ جياڭنان داشۋەسى، جياڭسۋ اۋىل شارۋاشىلىعى، ورمان شارۋاشىلىعى كاسىپتىك تەحنيكتەر شۋەيۋانى، جىنجياڭ جوعارى دارەجەلى تەحنيكۋمى، جىنجياڭ تەحنيكتەر شۋەيۋانى تۇگەلدەي شى - قالامەن قاتىستى سەلبەستىك ورىستەتىپ، شى - قالانىڭ دامۋىنا اقىل - پاراسات جاعىنان قانات ٴبىتىردى.

تاربيەلەۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، جوعارى ساپالى دارىندىلار زاپاسىن قۇردى. شى - قالانىڭ ٴىس جۇزىندىك جاعدايىمەن ۇشتاستىرىپ، دارىندىلاردى شوعىرلاندىرۋ، ساپانى جوعارىلاتۋ، حالىق تۇرمىسى بويىنشا كاسىپتەندىرۋ، ەمدەۋ - وقۋ - اعارتۋ ارقىلى حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ، نەگىزدى بەكەمدەۋ سياقتى ”5 ٴىرى ينجەنەريانى“ ارقاۋ ەتىپ، ارناۋلى تاربيەلەۋ، قىزمەت ورىندارىندا ٴبىلىم اسىرۋ، مىندەتكە ٴىلىپ شىنىقتىرۋ، دارىندىلاردى يكەمدى باۋلۋ، ”شينجياڭعا شاعىن كولەمدە كومەكتەسۋ“ سياقتى دارىندىلار ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋدىڭ كوپ ٴتۇرلى ٴتاسىلى ارقىلى شى - قالاعا پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىنىڭ باسقارۋشى دارىندىلارىن، كاسىپتىك - تەحنيكالىق دارىندىلارىن تاربيەلەپ بەردى.

كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋ شى - قالانىڭ دامۋ نەگىزىن بەكەمدەدى

كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭعا كومەكتەسۋدى باستان - اياق حالىقتى اۋقاتتاندىرىپ، شينجياڭدى گۇلدەندىرۋدىڭ ماڭىزدى تۇتقاسى ەتىپ، ”قان قۇيۋ“ مەن ”قان جاساۋدى“ قاتار جۇرگىزۋگە تاباندى بولىپ، شى - قالانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ىشكى قوزعاۋشى كۇشىن ۇزدىكسىز كۇشەيتتى.

زەيىن - زەردەنى شوعىرلاندىرىپ، باقشا رايونى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتتى. كاسىپ سالاسى ارقىلى قالانى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن بار كۇشپەن قولداپ، جاڭالىق اشۋدى، 2 شارۋاشىلىق قۇرۋدى جەتىلدىرۋ بازاسىن، 130 مىڭ شارشى مەترلىك ولشەمدەنگەن زاۆود ٴۇيىن قۇرۋعا ات سالىستى. 230 ميلليون يۋاننان استام قارجى قوسىپ، مەملەكەت دارەجەلى قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ بيڭتۋان بولىمشە رايونى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ەلىمىزدىڭ ”ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جول“ جانە باتىسقا ەسىك اشۋ سەلبەستىگىنىڭ ماڭىزدى تۇعىرىن قۇلشىنا قالىپتاستىردى. 50 ميلليون يۋانعا جۋىق قارجى قوسىپ، كوكدالا قالاسىنىڭ ەكونوميكالىق اشۋ رايونىنىڭ دامۋىنا قولداۋ كورسەتتى.

شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسكەلى كەلگەن ماماندار 102 جاستاعى ناۋقاسقا جارتىلاي جاساندى ۇرشىق بۋىنىن اۋىستىرۋ وپەراتسياسىن ٴساتتى جاسادى.