انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى فان چيۇڭيان

ەسىكتى ايقارا اشىپ، وزىنە سەنەتىن بەينەسىن ايگىلەدى. مەملەكەتتىك ەكى ٴماجىلىستىڭ جارقىن ساتىندە، جۇڭگو - شەتەل مەديالارىنىڭ اپپارات كوزى الدىندا ”كوكتەمدەگى جۇڭگوعا“ كۋا بولدى.

بيىل شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعى. مەملەكەتتىك ەكى ٴماجىلىس كەزىندە جۇڭگونىڭ شينجياڭى تاعى ٴبىر رەت جۇڭگو مەن شەتەلدىڭ نازارى شوعىرلانعان تۇيىنگە اينالدى، ۋاكىلدەر، مۇشەلەر جاڭا داۋىردەگى شينجياڭ حيكاياسىن بايانداپ، شينجياڭنىڭ اشىق، وزىنە سەنەتىن جاڭا كەلبەتىن، جاڭا بەينەسىن ايگىلەدى؛ دۇنيە ٴجۇزى شينجياڭعا جاقىننان كوز جىبەرىپ، ”كورىنىس شەكسىز ادەمى، ول ٴدال شينجياڭدا“ دەگەندى سەزىندى.

اشىق، سيىسىمدى بولىپ، شىنايىلىقتى ايگىلەدى

3 ـ ايدىڭ 7 ـ كۇنى تۇستەن بۇرىن بەيجيڭ حالىق سارايىنىڭ ورتالىق زالىندا مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى ايىمسا توحتاحۇن ”مۇشەلەر ارناسىنا“ شىعىپ، جەدەل جەتكىزۋدىڭ قىستاقتارعا جەتكىزىلۋىنىڭ بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا اكەلگەن وزگەرىستەرىن ٴبولىستى.

”ۇلىقشات اۋدانىندا تاۋلى ٴوڭىر تۇتاس اۋدان كولەمىنىڭ %99.8ىن ۇستايدى، بۇرىن قاتىناس توتەنشە قولايسىز بولاتىن. قازىر جەدەل جەتكىزۋدىڭ قىستاقتارعا جەتكىزىلۋى حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك اكەلىپ، حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ جۇرت جۇرەگىن جىلىتتى“. مۇشە ايىمسا توحتاحۇن ايتقان ۇلىقشات اۋدانى وتانىمىز كارتاسىنىڭ ەڭ باتىس شەتىنە ورنالاسقان.

سول كۇنى 14 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 3 ـ ماجىلىسىندەگى شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى حالىق سارايىنىڭ شينجياڭ زالىندا جالپى جيىن وتكىزدى ٴارى جۇڭگو - شەتەل مەديالارىنا اشىق ۇستالدى. وسى ۇيىرمە ـ گرۋپپالاردى اشىق ۇستاۋ قيمىلى ەل ٴىشى ـ سىرتىنداعى كوپتەگەن مەديا تىلشىلەرىنىڭ نازارىن اۋداردى.

زالدا پاڭ زىجيان، رۇقيام ماتسەيدى سىندى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ەكى ۋاكىلى وڭتۇستىك شينجياڭ ٴوڭىرىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلعاننان كەيىنگى وراسان زور وزگەرىستەرىن، ٴار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ٴبىر ـ بىرىمەن ٴوزارا تۋىسقانداي بولىپ، قول ۇستاسا تاماشا تۇرمىس جاراتقان جاندى امالياتىن ٴبولىستى.

”بىلتىر ’ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرى‘%90 تەن استام ونەركاسىپ ۇستەمە قۇنىنا ۇلەس قوسىپ، شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ٴوندىرىس جالپى ٴونىم قۇنىنىڭ تۇڭعىش رەت 2 تريلليون يۋاندىق ۇلكەن وتكەلدەن ٴوتۋىن ىلگەرىلەتتى“.

”وڭتۇستىك شينجياڭداعى بۇقارانىڭ بارلىعى تۇرمىستارىنىڭ، ٴسوز جوق، بارعان سايىن جاقساراتىندىعىنا سەنەدى“.

”اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شينجياڭداعى ٴار ۇلت حالقىن باستاپ تاكلاماكان ٴشول جيەگىن تورلاۋ ينجەنەرياسىن ىلگەرىلەتىپ، دۇنيە ٴجۇزىنىڭ شولەيتتەنۋدى تىزگىندەۋىنە جۇڭگونىڭ تاجىريبەلەرىن ارنادى“.

...

دۇنيە جۇزىنە شىنايى شينجياڭدى سەزىندىردى. سول كۇنى جالپى 74 مەديا، 102 ٴتىلشى شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ۇيىرمە ـ گرۋپپالاردى اشىق ۇستاۋ قيمىلىنا قاتىناستى. ۋاكىلدەر ەگجەي ـ تەگجەيلى، شىنايى ساندى مالىمەتتەر، جاندى حيكايالار، ناقتى دامۋ تابىستارى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە ىنتىماقتاسا ەكپىندەي ىلگەرىلەگەن، گۇلدەنگەن، دامىعان، اشىق، وزىنە سەنەتىن، ومىرشەڭ كۇشكە تولى جۇڭگونىڭ شينجياڭىن كورسەتتى.

”ايتىلمىس ’زورلىقپەن ەڭبەككە سالۋ‘ شىندىققا ۇيلەسپەيدى، اقىلعا سيمايدى، زاڭدىق نەگىزى جوق، بۇل شينجياڭ كاسىپورىندارىنىڭ زاڭدى ۇقىق ـ مۇددەسىنە اۋىر زيان جەتكىزگەندىك، شينجياڭداعى ٴار ۇلت ەڭبەكشىلەرىنىڭ جۇمىستانۋ ۇقىعىنا، دامۋ ۇقىعىنا اۋىر سۇعاناقتىق جاساعاندىق، شينجياڭدا ’زورلىقپەن جۇمىسسىز قالدىرۋ‘، ’زورلىقپەن كەدەيلەستىرۋ‘ تۋدىرعاندىق، ٴبىز بۇعان باتىل قارسى تۇرامىز!“ شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ اشىق ۇستاۋ كۇنىندە مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ۋاڭ ميڭشان بىلاي دەدى: شينجياڭ اناعۇرلىم كوپ كاسىپورىندى زاڭدى قارۋ ەتىپ، وزدەرىنىڭ زاڭدى ۇقىق ـ مۇددەسىن قورعاۋعا شابىتتاندىرادى جانە قولداۋ كورسەتەدى!

”كوپتەگەن باتىس مەديالارى شينجياڭعا كۇيە جاقتى، ولار قاتەلەسىپ وتىر!“ جۇڭگو - اراب جاساندى سەرىك تەلەۆيزياسىنىڭ ٴتىلشىسى بينو بىلاي دەدى: ”مەن شينجياڭعا بارعانمىن، ۋا، شينجياڭ توتەنشە جاقسى جەر“.

اشىق، سيىسىمدى شينجياڭ بۇكىل دۇنيە ٴجۇزىنىڭ ”سىنىنان“ سۇرىنبەي وتە الادى. جۇڭگولىق، شەتەلدىك تىلشىلەردىڭ نازارىندا بۇل رەتكى شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ اشىق ۇستاۋ كۇنى كوپشىلىكتىڭ اناعۇرلىم شىنايى، اناعۇرلىم كورىكتى، اناعۇرلىم اشىق، اناعۇرلىم وزىنە سەنەتىن ٴارى دامۋ ومىرشەڭ كۇشىنە تولى شينجياڭدى سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.

اشىق بولىپ، وزىنە سەنىپ، جاڭالىققا، العا باسۋعا ۇمتىلدى

اۆتونوميالى رايوندىق ەكى ماجىلىستەن مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىسكە دەيىن شينجياڭ باستان ـ اياق اشىق، وزىنە سەنەتىن بەينەمەن ەل ٴىشى ـ سىرتىنىڭ نازارىن اۋداردى. اۆتونوميالى رايوندىق ەكى ماجىلىسكە شەتەلدەردىڭ جۇڭگودا تۇراتىن ەلشىلەرىن، حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ ۋاكىلدەرىن سىرتتاي قاتىناسۋعا ۇسىنىس ەتۋ، تۇڭعىش رەت ۋاكىلدەر، مۇشەلەر ارناسىن اشۋ ٴارى ەل ٴىشى ـ سىرتىنا باعىتتالعان سول جەردىڭ وزىندە ۇستىنەن تاراتۋ بولسىن؛ الدە مەملەكەتتىك ەكى ماجىلىسكە قاتىناسقان شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ اشىق ۇستاۋ كۇنىندە شينجياڭنان كەلگەن مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ ”مۇشەلەر ارناسىنا“ شىعۋى بولسىن، تۇگەلدەي شينجياڭنىڭ دەموكراتيا، اشىق بولۋ، وزىنە سەنۋ جاعىنداعى نىق قادامىن ايگىلەدى.

وزىنە سەنگەن سوڭ اشىق ۇستادى، اشىق ۇستاعاندىقتان اناعۇرلىم وزىنە سەندى.

مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى ۋاڭ كۇيران مىنالاردى ٴبىلدىردى: ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ قۇرىپ، شينجياڭ اناعۇرلىم بەلسەندى، اشىق بەينەمەن شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋ كەڭ ساحناسىن ورناتۋدا، شينجياڭ ٴتۇرلى شارۋاشىلىق تۇلعالارىنىڭ قارجى قوسۋداعى ىرىستى القابىنا اينالۋدا.

تاياۋدا مەملەكەت باتىس بولىك وڭىرلەردىڭ ىنتالاندىرۋ تۇرىندەگى كاسىپ سالاسى مازمۇن تىزىمدىگىن جاريالادى، شينجياڭدا جالپى 57 ٴتۇر بار، باتىس بولىكتەگى 12 ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالا ىشىندە يەلەگەن سانى ەڭ كوپ بولىپ، ”ون ٴىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ“ باسىم كوپ بولىگىن قامتىدى. ”بۇل ٴبىر كەلەلى ٴتيىمدى حابار، ٴتۇرلى كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭعا كەلىپ قارجى قوسۋىن، شارۋاشىلىعىن گۇلدەندىرۋىن شىن ىقىلاسپەن قارسى الامىز“، ـ دەدى ۋاڭ كۇيران.

”قازىر تۇتاس جەر شارىندا جۇڭگونىڭ شينجياڭىمەن ساۋدا بارىس ـ كەلىسى بار مەملەكەت پەن رايون 213كە جەتتى. مۇندا افريكا، ورتا شىعىس، لاتىن امەريكاسى سياقتى جاڭادان گۇلدەنگەن بازارلار تەز كوبەيىپ، شينجياڭ كوتەرىڭكى بەينەمەن دۇنيە جۇزىنە بەت الۋدا“. شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ اشىق ۇستاۋ كۇنىندە مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى چىن ۋيجۇن شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋىنە قاتىستى سۇراۋلارعا جاۋاپ بەرگەندە وسىلاي دەدى.

شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ۇيىرمە ـ گرۋپپالاردى اشىق ۇستاۋ قيمىلىندا ەل ٴىشى ـ سىرتىنان كەلگەن تىلشىلەر شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ايرىقشا نازار اۋدارىپ، كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى، سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ، نەگىزدىك قۇرىلعىلار قۇرىلىسى، عىلىم ـ تەحنولوگيا دامۋى، اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋ سياقتىلار جونىندە تۇس ـ تۇستان ناقتى سۇراقتار قويدى، ٴجىتى قاداعالاپ وتىرعان ماسەلەلەرگە ۋاكىلدەر بەلسەنە جاۋاپ قايتارىپ، شينجياڭنىڭ رەفورما، دامۋ بەكىمىن جانە سەنىمىن تولىق ايگىلەدى.

شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت ـ ەكسپورت جالپى قۇنى ٴۇرتىس 200 ميلليارد يۋاننان، 300 ميلليارد يۋاننان، 400 ميلليارد يۋاننان اسىپ، 3 جىلدا ٴۇش 100 ميلليارد يۋاندىق ساتىدان استى؛ ”باتىس بولىك استىق قامباسى“، ”قۇرلىقتا وسىرىلگەن تەڭىز ونىمدەرى“ سياقتى كىندىك سوزدەر شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋىندا قول جەتكەن ماقتانارلىق ناتيجەلەردى جيناقتاپ جەتكىزدى... بۇل جۇڭگو شينجياڭىنىڭ وزىنە سەنىپ العا ىلگەرىلەگەنىن، جاڭالىققا، العا باسۋعا ۇمتىلعاندىعىن تولىق بەينەلەدى!

حالىق گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى جيڭ حاۋ بىلاي دەدى: ۋاكىلدەردىڭ ٴسوزى مەن جاۋابى توتەنشە قىزۋ ىقىلاستى بولدى ٴارى وزدەرىنە سەنىمى كۇشتى، شينجياڭنىڭ بولاشاق دامۋى بارعان سايىن جاقسى بولادى. تىلشىلەردىڭ قايتا ـ قايتا باس يزەۋىنەن، ماقۇلداعان جانارلارىنان، كوتەرگەن باس بارماعىنان ولاردىڭ شينجياڭنان كۇتكەن ٴۇمىتىن ايرىقشا سەزىنۋگە بولادى.

”جاريالىلىقتى ارتتىرۋمەن بىرگە، ٴار سالا قايراتكەرلەرى اشىق، دەموكراتيالى ەكى ٴماجىلىستى كورىپ، وزىنە سەنەتىن، ماڭعاز جۇڭگو شينجياڭىن سەزىندى“، ـ دەدى مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى جاڭ حۇي.

اشىق بولىپ، سەلبەسىپ، بولاشاققا بەت الدى

جۇڭگونىڭ شينجياڭى اشىق، وزىنە سەنەتىن بەينەمەن بولاشاققا بەت الۋدا.

2024 ـ جىلى شينجياڭنىڭ جەر ـ جەرى، تاراۋلارى شەتەل ساياساتكەرلەرى، جۇڭگودا تۇراتىن ەلشىلەر، حالىقارالىق ۇيىمدار، كاسىپورىنشىلار، ٴدىني قايراتكەرلەر، مامان ـ وقىمىستىلار، مەديا تىلشىلەرى سياقتىلاردان 500دەن استام توپتا 10 مىڭنان استام ادامنىڭ (رەت) شينجياڭعا كەلىپ ساپارلاۋىن قابىلدادى، بۇل شەتەلدىك قوناقتاردى، مەديا تىلشىلەرىن قابىلداۋ سياقتى سىرتقى ىستەر قيمىلى ەڭ كوپ ٴبىر جىل بولدى، اشىق قاقپا بارعان سايىن ايقارا اشىلىپ، جۇڭگو شينجياڭىنىڭ وزىندىك سەنىمىن ايگىلەدى.

بىلتىر 8 ـ كەزەكتى جۇڭگو - ازيا - ەۆروپا كورمەسى ۇرىمجىدە وتكىزىلىپ، 50 مەملەكەت، ٴوڭىر جانە حالىقارالىق ۇيىم، سونداي ـ اق ەل ىشىندەگى 1000نان استام كاسىپورىن جانە قۇرىلىم كورمەگە قاتىناستى. شار تاراپتان كەلگەن قوناقتار سەلبەستىكتى، دامۋدى بىرگە جوسپارلاپ، دامۋ ورايىن بىرگە ٴبولىسىپ، اشىق بولۋدىڭ، سەلبەستىكتىڭ ”تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ جىرىن“ شىعانداتتى.

بىلتىر قىستا گرۋزيانىڭ استاناسى تبيليسيدە وتكىزىلگەن 2024 ـ جىلعى (10 ـ كەزەكتى) گرۋزيا - جۇڭگو شينجياڭ تاۋار كورمەسىندە ”كورىكتى شينجياڭ، اشىق شينجياڭ“ وبرازى ەرەكشە جاسالعان كورمە اۋماعى كاسىپ سالاسى شوعىرى قۇرىلىسى جەتىستىكتەرىن ٴتۇيىندى كورمەلەپ، شينجياڭنىڭ 14 ايماق، وبلىس، قالاسىنىڭ تاريحىن، گۋمانيتارلىق جاعدايىن، ەكونوميكاسىن جانە كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ جاعدايىن ايگىلەپ، گرۋزيا ٴار سالا قايراتكەرلەرىنىڭ شينجياڭ جونىندەگى تۇسىنىگىن جانە تانىمىن كۇشەيتتى.

2024 ـ جىلى شينجياڭ ”شاقىرىپ اكەلۋ، سىرتقا شىعارۋ“ ەكونوميكا ـ ساۋدا قيمىلى ارقىلى جاڭا سەلبەستىك جاساسىپ، جاڭا تاپسىرىسقا قول جەتكىزدى، بۇدان جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەلىپ، اشىق بولۋ قادامى بارعان سايىن تەزدەدى.

”جاھاندانۋ جانە وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ٴبىر تۇلعالانۋ تولقىنىندا شينجياڭ اناعۇرلىم بەلسەندى بەينەمەن دۇنيە جۇزىمەن قاۋىشىپ، ەل ٴىشى ـ سىرتىمەن اۋىس ـ كۇيىستى جانە سەلبەستىكتى كۇشەيتتى، بولاشاعىنان ٴۇمىت زور“، ـ دەپ قارادى مەملەكەتتىك ساياسي كەڭەستىڭ مۇشەسى ليۋ ۋي.

مەملەكەتتىك ەكى ٴماجىلىس كەزىندە شينجياڭ وتكەن ٴبىر جىلداعى دامۋ جەتىستىكتەرىن ايگىلەپ قانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، دۇنيە جۇزىنە بولاشاق دامۋ جوباسىن جاريالاپ، ۇدەرە العا ىلگەرىلەپ بولاشاققا بەت الاتىن كۇش ـ قۋات ۇيىستىردى.

اشىق بولۋ — دامۋدىڭ، ٴسوزسىز، باسىپ وتەتىن جولى. بولاشاققا كوز سالساق، شينجياڭ ٴتۇرلى سىن ـ سايىسقا جانە ورايعا ٴدوپ كەلدى.

”بيىل ٴبىز ستراتەگيالىق ورىندى كوزدەپ، ستراتەگيالىق جوسپارلاۋدى كۇشەيتىپ، عىلىم ـ تەحنولوگيادا جاڭالىق اشۋدى جەتەكشى ەتىپ، ٴتۇيىندى كاسىپ سالاسىندا وزەكتى تەحنولوگيادان قامال الۋدى جانە جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىن قولدانۋدى كۇشەيتىپ، سيفرلى، زەردەلى تەحنولوگيانى، جاسىل تەحنولوگيانى بەلسەنە قولدانىپ، ٴداستۇرلى كاسىپ سالاسىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ دارەجەسىن وسىرۋگە قۋات ۇستەيمىز“، ـ دەدى ۋاكىل ۋاڭ كۇيران.

مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى لي لان مىنالاردى ٴبىلدىردى: شەكارا وتكەلدەرىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى ارقاۋ ەتىپ، جەدەل تەكسەرىپ وتكىزۋ، شەكارا وتكەلى ساۋداسىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ٴوزارا قارايلاسىپ سەلبەستىك جاساۋدى كۇشەيتۋ سياقتى جاقتاردان ۇسىنىس ـ پىكىر قويىپ، ساياساتتىڭ جاسالۋىنا نەگىز ازىرلەپ، شەكارا وتكەلدەرىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى ارقىلى ’ٴبىر بەلدەۋ، ٴبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ تەرەڭدەۋىنە، ناقتىلانۋىنا قىزمەت وتەيمىز.

دابىل قاعىلدى، شينجياڭ نىق قاداممەن، كوتەرىڭكى بەينەمەن دۇنيە جۇزىنە بەت الدى!