ٴتىلشىمىز دۋ لەي

كوكتەم مەرەكەسى وتە سالىسىمەن ٴتىلشى چاپچال سىبە اۆتونوميالى اۋدانى قاۋىنشى اۋىلى قاۋىنشى قىستاعىنداعى باعىمشىلىقپەن شۇعىلداناتىن ٴىرى وتباسى ما ۋىنحۋدىڭ قوراسىندا 350 دەن استام بورداقىلانعان قوي مەن 90 نان استام ساۋلىقتىڭ بار ەكەندىگىن كوردى،  ۇقىپتى ما ۋىنحۋ قويلارىنا جەم - ٴشوپ بەرە ٴجۇرىپ بىلاي دەدى: «بىلتىر 300 دەن استام قوي بورداقىلاپ، ٴار قويدان  200 يۋاننان استام كىرىس كىرگىزدىم، ٴبىر جىلدان بەرى قوي باعۋدان  70 مىڭ يۋان پايدا تاپتىم».

بىلتىردان بەرى چاپچال اۋدانى مال شارۋاشىلىعىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا ايىرىقشا ٴمان بەرىپ، بۇقارانى باعىمشىلىق كاسىبىن زور كۇشپەن دامىتۋعا بەلسەنە شابىتتاندىرىپ، بۇقارانىڭ كىرىسىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋىنا بار كۇشپەن جەتەكشىلىك ەتتى. 2021 ـ جىلى قوي شارۋاشىلىعىن دامىتۋدى كوزدە ۇستاي وتىرىپ، چاپچال اۋدانى تاۋ قويناۋىنا ورنالاسقان اۋىلداردا نەگىزىنەن، قازاق قويىنىڭ ٴناسىلىن تازارتۋ، جاقسارتۋ جانە ٴناسىل تاڭداپ ۇرىقتاندىرۋ شارالارى ارقىلى ونىمدىلىكتى جوعارىلاتتى، ەگىنشىلىك رايوندارىندا، نەگىزىنەن، كوپ تولدەيتىن قوي مەن سويىس قويدى بۋدانداستىرۋ ارقىلى ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋ ٴتاسىلىن قولدانىپ، بۇقارانى قوي شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ارقىلى كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋ جولىنا باستادى.

2021 - جىلدىڭ سوڭىندا چاپچال اۋدانىنىڭ قولداعى قوي - ەشكى سانى 389 مىڭ 800 تۇياق بولىپ، مۇنىڭ ىشىندە 366 مىڭ 100 تۇياعى قوي، 23 مىڭ 700 تۇياعى ەشكى. 2021 - جىلى قازاق قويىنان 3 مىڭ جاڭا ٴناسىلدى اسىل تۇقىمدى قوي جەتىلدىرىلىپ، 40 مىڭ 400 تۇياق كوپ تولدەيتىن قوي بۋدانداستىرىلىپ، 110 مىڭ 300 تۇياق قازاق قويى سۇرىپتاپ ٴوسىرىلىپ، ەكونوميكالىق ونىمدىلىگى جوعارى 91 مىڭ 400 تۇياق سويىس قوي بۋدانداستىرىلدى. 2022 - جىلى بۇل اۋدان 10 مىڭ تۇياق كوپ تولدەيتىن قوي ەنگىزىپ، قوي ٴناسىلىنىڭ اسىلدانۋ مولشەرىن %60 كە جەتكىزۋدى،  ورتاشا سالماعىن 22 كيلوگرامنان اسىرۋدى جوسپارلادى. 

ما ۋىنحۋ وسى بىرنەشە جىلدا قوي باعۋ ارقىلى بىرتىندەپ اۋقاتتانعان. بۇرىن ما ۋىنحۋدىڭ شەشەسى مەن كىشى ۇلى ناۋقاستانىپ، ٴبىر مەزەت قيىنشىلىق قىسپاعىندا قالعان ەدى. 2012 - جىلى ٴبىر رەتكى كەزدەيسوق ورايدا، ما ۋىنحۋ دوسىنىڭ قولىنان 30 قويدى نەسيەگە الىپ، قوي بورداقىلاۋ كاسىبىن دامىتادى. العاشىندا باعىمشىلىق تاجىريبەسى كەمشىل بولعاندىقتان، ونىڭ بورداقىلاعان قويى ۇنەمى باسقالاردىڭ قويىنان بىرنەشە اي كەيىن بازارعا شىعاتىن. باعىمشىلىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ ٴۇشىن، ول اۋىلداعى باعىمشىلىق ٴىرى وتباسىلارىنان كىشى پەيىلدىكپەن اقىل سۇرادى. ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي، تويادى قارنىڭ تىلەنبەي دەمەكشى ما ۋىنحۋدىڭ بورداقىلاۋ تەحنيكاسى بارعان سايىن پىسىپ - جەتىلىپ، قازىر 3 - 4 ايدا ٴبىر توپ قوي بورداقىلاپ شىعارا الاتىن بولدى.

2018 - جىلى ما ۋىنحۋ قوي بورداقىلاۋ كولەمىن بىرتىندەپ كەڭەيتۋمەن بىرگە، تاعى دا ساۋلىق باقتى. ۇزدىكسىز دامۋ ارقىلى 2020 - جىلعا دەيىن ونىڭ ساۋلىعى 80 نەشە تۇياققا جەتتى، بىلتىر ما ۋىنحۋ تاعى 12 ٴمالىش قۇيرىق حانياڭ ساۋلىعى مەن 2 اسىل تۇقىمدى قوشقار ەنگىزدى. 

ما ۋىنحۋ بىلاي دەدى: «ٴمالىش قۇيرىق حانياڭ قويى كوپ تولدەيتىن قوي تۇرىنە جاتادى، ادەتتە جىلىنا ەكى رەت نەمەسە ەكى جىلدا ٴۇش رەت تولدەيدى، بىلتىر ساتىپ العان ٴمالىش قۇيرىق حانياڭ قويى تولدەي باستادى، ەگىز تۋعاندارى %60 تەن استى. بۇدان بىلاي مەن قوي باعۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، كىرىسىمدى ونان ارى ارتتىرامىن». 

2019 - جىلى جەتىسۇمىن اۋىلى چيڭچۋان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ۋاڭ دۇڭچۋان ٴوز اۋلاسىندا حۋياڭ قويى باعىمشىلىعىن دامىتتى. وتكەن جىلى 12 - ايدان بەرى ۋاڭ دۇڭچۋاننىڭ ۇيىندەگى حۋياڭ قويى ارت - ارتىنان تولدەدى، مەجەمەن 46 ساۋلىق قويدان 100 گە جۋىق ٴتول الىنادى ەكەن. 

ۋاڭ دۇڭچۋان بىلاي دەدى: «بۇرىن جەتىسۇمىن اۋىلىنداعى باعىمشىلىقپەن شۇعىلداناتىن وتباسىلاردىڭ كوبى بىتىراندى باعۋ تاسىلىمەن قازاق قويىن باعاتىن، ەكونوميكالىق ونىمدىلىگى تومەن بولاتىن. كەيىن، ساياساتتىق سۇيەمەلدەۋ ارقىلى، مەن حۋياڭ قويىن باعىپ، يگىلىگىن كوردىم. حۋياڭ قويى ەكى جىلدا ٴۇش رەت تولدەيدى، تولدەرىنىڭ دە قاتارعا قوسىلۋى تەز، 4 ايلىق قوزىنى 1400 يۋان اينالاسىندا ساتۋعا بولادى، ەكونوميكالىق ونىمدىلىگى توتەنشە جوعارى. بۇدان بىلاي مەن تاعى ساۋلىق باعۋ مولشەرىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، كىرىستى ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋعا قۇلشىنامىن».